Dossier Telecom

Dossier KPN Telecom

Nieuws

Achtergrond

Cahier KPN Mobile

KPN Qwest

Telefónica

Cahier Frequentieveiling

Bedrijfsprofiel

Links

Reacties

Door onze redacteur MENNO TAMMINGA
AMSTERDAM, 13 NOV. KPN, een van de grootste Nederlandse schuldenaars, probeert zijn rentebetalingen te drukken.

Donderdag is het weer zover, zo rond een uur of een. Financiële experts van KPN zitten gekluisterd aan het beeldschermpje op hun mobiele telefoon. Hamvraag: verhoogt de Europese Centrale Bank de rentetarieven? De rente is een rap stijgende kostenpost voor KPN, het concern met misschien wel de grootste schuld in het Nederlandse bedrijfsleven.

In de eerste acht maanden van dit jaar heeft KPN bij internationale beleggers en banken ruim 44 miljard gulden extra geleend. Daardoor bleek de rentedragende schuldenlast eind augustus verviervoudigd tot bijna 65 miljard gulden (ruim 28,5 miljard euro). Daartegenover staat bijna 20 miljard gulden pure financiële buffers tegen calamiteiten (eigen vermogen) plus een toezegging voor extra buffers van nog eens ruim 15 miljard gulden.

De schuldenlast is een van de actuele financiële details in het prospectus waarmee KPN de uitgifte begeleidt van aandelen en leningen die in aandelen omgezet kunnen worden; samen zo'n 12 miljard gulden. Met dat geld wil het bedrijf de schuldenlast verminderen en de buffers vergroten.

KPN maakte zoveel schuld om onder meer het Duitse mobiele-telefoniebedrijf E-Plus te kopen en nieuwe frequenties voor mobiele telefonie te verwerven. Met de stijgende schulden verschoof de onderhandelingspositie van KPN en zijn internationale financiers. Tussen hen in staat het clubje arbiters die voortdurend de kredietwaardigheid van bedrijven en overheden beoordelen die geld nodig hebben, firma's als Moody's en Standard & Poor's.

Winstgevende ondernemingen die weinig lenen hebben alom keuze als zij geld nodig hebben, bijvoorbeeld om een grote overname te financieren. Wie steeds terugkomt krijgt eerst vragende blikken en later de vragen. Vervolgens moet hij concessies doen. Dan moet hij bijvoorbeeld aan expliciete voorwaarden voldoen, zoals een bepaalde financiële buffer om verliezen op te vangen.

Zover is het bij KPN niet. Althans, het prospectus meldt daarover niets. Het prospectus heeft trouwens wel meer geheimen, zoals de rente die KPN op de diverse financieringen moet betalen. KPN noemt ergens een percentage van 6,85, maar dat is geen gemiddelde van alle lopende financieringen.

Eind 1999 had KPN het nog voor het uitkiezen. Op bijna al het geleende geld betaalde het een vaste rente: zekerheid voor alles. Zelfs voor een deel van de schuld waarvan de rente wel fluctueerde met de stand op de financiële markten wijzigde KPN met moderne technieken de variabele rente in een vast tarief.

Een verhoging of verlaging van de markttarieven had op de rentebetalingen van KPN dan ook nauwelijks effect, zo wees een KPN-test uit. Een renteverhoging met een vol procentpunt kostte slechts 3,5 miljoen gulden extra, een half procent op de totale rentekosten van 651 miljoen gulden in 1999.

Dit jaar zijn de omstandigheden radicaal gewijzigd. Geldschieters staan na de miljardeninvesteringen in vooralsnog onrendabele frequenties niet meer te popelen om telefoonbedrijven zomaar geld te lenen. De financiële markten zijn, mede als gevolg van de koersval van de euro, grilliger. En de positie van KPN als debiteur is verzwakt doordat de arbiters der kredietwaardigheid hun rapportcijfers hebben verlaagd. En dat misschien nog wel eens gaan doen.

Eind juni had nog maar 35 procent van de opgeblazen schuldenlast van KPN een vast rentepercentage. De meerderheid van de rentebetalingen fluctueert mee met de markt en dat schept risico's. Als de rente met een vol procentpunt stijgt, kost dat KPN op jaarbasis bijna 290 miljoen gulden extra.

Dat tikt aan. In het eerste halfjaar betaalde KPN ruim 1,07 miljard gulden rente, maar het verdiende ook nog eens 210 miljoen gulden op kortstondig belegd kasgeld. Het saldo van 865 miljoen gulden is al meer dan in heel 1999, maar navranter nog is de verhouding met de totale opbrengsten van KPN.

Vorig jaar was het bedrijfsresultaat driemaal zo hoog als de rentekosten. In het voorbije halfjaar was het bedrijfsresultaat nog maar nipt (110 miljoen gulden) hoger dan de rentebetalingen. Duimen dat de rente donderdag niet weer omhooggaat.