Deal bleek te ingewikkeld voor Bulgaarse staat
KPN struikelt over Bulgaarse bureaucratie
KPN verkeert in raadsels over de
mislukte overname van het Bulgaarse staatstelecombedrijf BTC. De
meningen over het afketsen van de deal lopen nogal uiteen.
Door onze correspondent RENÉE POSTMA
BOEDAPEST/SOFIA, 5 AUG. "Ik heb het gevoel dat sommige experts op
Binnenlandse Zaken en Defensie hier in Bulgarije denken dat het
Warschaupact nog altijd bestaat."
Volgens de Bulgaarse onafhankelijke econoom Krassen Stantsjev is het
mislukken van de overname van het Bulgaarse staatstelecombedrijf BTC
door een consortium van het Nederlandse KPN en het Griekse OTE voor een
belangrijk deel te wijten aan het onvermogen van bepaalde
regeringsfunctionarissen.
Het verzanden en vervolgens falen van de onderhandelingen is slecht voor
het imago van Bulgarije, meent Stantsjev. "Eigenlijk komt het erop neer
dat de deal te ingewikkeld was voor de Bulgaarse regering. Dat is een
slecht teken omdat de verkoop van Bulgaarse elektriciteitsbedrijven die
nu op de rol staat zo mogelijk nog ingewikkelder is."
Na ruim een jaar onderhandelen ketste de deal begin deze week definitief
af. Het consortium van KPN/OTE wilde toen een bedrag van 600 miljoen
dollar neerleggen voor BTC, met een toegezegde verdere investering van
150 miljoen dollar. Daarvoor zouden de Nederlanders en de Grieken een
meerderheidsbelang (51 procent) verwerven in het bestaande Bulgaarse
telecombedrijf en een licentie krijgen voor een tweede mobiel netwerk.
KPN zou zich binnen het consortium voor 60 procent richten op de markt
voor mobiele telefonie, OTE op de 'vaste' telefoonlijnen.
Stantsjev was verrast dat de overeenkomst tussen de Bulgaarse overheid
en KPN/OTE uiteindelijk niet doorging. Als adviseur van buiten was hij
van het begin af aan (zomer 1999) bij het onderhandelingsproces
betrokken. De afgelopen weken hoorde de econoom weinig en hij
concludeerde dat het dus allemaal wel goed was gekomen.
Stantsjev verwijst naar de tijden van het Warschaupact - het militaire
bondgenootschap uit de tijd dat Bulgarije nog een satellietstaat was van
de communistische Sovjet Unie - omdat vermeende zorg om de veiligheid en
onafhankelijkheid van Bulgarije op het laatst een buitenproportionele
rol lijken te hebben gespeeld. Met de verkoop zouden immers de
belangrijkste communicatiekanalen van het land in buitenlandse handen
komen.
Aan de kant van de KPN/OTE deden zich echter ook last-minute
problemen voor toen de bieders gingen eisen dat het monopolie dat
BTC nu nog heeft op het gebied van landlijnen tot en met 2003
gehandhaafd zou worden. Het bestaande monopolie loopt eind 2002 af.
Verlenging van het monopolie zou in tegenspraak zijn met de richtlijnen
van de Europese Unie waar Bulgarije op termijn lid van hoopt te worden,
voerde de Bulgaarse regering aan als argument.
Stantsjev legt uit dat de bieders het monopolie wilden verlengen om de
inkomsten uit de traditionele telefonie nog enige tijd te garanderen. De
Nederlandse belangstelling voor BTC was vooral gebaseerd op de markt van
het mobiel telefoneren. Op dit moment is die echter in handen van het
door de Russische zakenman Tsjorni geleide Mobitel.
Het Bulgaarse parlement moet nog instemmen met het verlenen van een
tweede licentie. De bieders wilden een deel van het aankoopbedrag (120
miljoen dollar) vastzetten totdat het parlement de door de regering
gedane toezegging over een tweede licentie had goedgekeurd.
Toch wil Stantsjev de schuld voor de mislukte overname niet helemaal bij
de Bulgaren leggen. Volgens de econoom zijn beide partijen het proces
ingegaan met te hoge verwachtingen. "Na maanden van moeizame
onderhandelingen begon het vertrouwen over en weer af te nemen." De
Nederlanders waren er te gemakkelijk vanuit gegaan dat het een snelle
overname zou worden, denkt hij.
In internationale financiële kringen wordt de visie van Stantsjev
niet zonder meer gedeeld. Verschillende waarnemers merken op dat de
Bulgaren de deal bewust hebben laten mislopen omdat ze wellicht een
beter bod kunnen krijgen. De Bulgaarse regering liet eerder dit jaar
weten dat Deutsche Telekom belangstelling had getoond voor BTC. En ook
de naam van het Spaanse Telefónica circuleerde.
De tender voor BTC, vaak de parel van de Bulgaarse privatisering
genoemd, kwam vorig jaar op een zeer ongelukkig moment. De Kosovo-
oorlog was in volle gang en de Bulgaarse economie leek weinig
perspectief te hebben. KPN en OTE waren de enige bieders.
Een jaar later staat Bulgarije er echter aanzienlijk beter voor. De
economische groei zou dit jaar wel eens vijf procent kunnen bedragen.
Vice-premier Petar Zjotev die de onderhandelingen in de slotfase voerde
maakt er geen geheim van. "De situatie in de regio is na het
internationale ingrijpen tegen Joegoslavië verbeterd. Bulgarije
heeft een macro-economisch evenwicht gevonden. Wij verwachten daarom dat
er bij de volgende tender meer belangstelling zal zijn voor BTC", aldus
Zjotev.