Dossier Rechtszaak Bouterse

Nieuws

Proces

Aanloop tot het proces

Of het oordeel van het hof Bouterse's politieke positie in Suriname versterkt, is de vraag. De oud-legerleider is hoe dan ook veroordeeld.

Door onze redacteur JOOST ORANJE

ROTTERDAM, 1 JULI. "Ik lap het allemaal aan mijn bekende laars". Met graagte gebruikte Desi Bouterse voor hem zo typische kwalificaties om het Nederlandse Openbaar Ministerie ("met die meneer Van Leeuwen of hoe die grappenmaker ook mag heten") te tarten. Onzin was "die kiekeboe- affaire" rond zijn "politieke" strafzaak en met cocaïne had hij helemaal niets te maken.

Nu het Haagse gerechtshof hem op zes van de zeven belastende punten heeft vrijgesproken, lijkt op het eerste gezicht Bouterse's finest hour aangebroken. Niet voor niets deed zijn advocaat A. Moszkowicz gisteravond in een triomfantelijke rondtocht langs de media alle moeite om vooral die sfeer uit te stralen. En het is onmiskenbaar waar dat van de vermeende Surinaamse 'cocaïnemafia' steeds minder overblijft. Niet alleen werden gisteren twee medeverdachten van Bouterse vrijgesproken, eerder was het OM gedwongen om ook de vervolging tegen de militairen Marcel Zeeuw en Etienne Boereveen te staken en een schikking te treffen met bankpresident Henk Goedschalk.

Toch is de uitspraak van het hof meer een nederlaag voor het OM dan een overwinning voor Bouterse, die onlangs werd verkozen tot lid van De Nationale Assemblee (DNA), het Surinaamse parlement. De voormalige legerleider schiet eigenlijk maar weinig op met het oordeel. Het is dan niet bewezen dat hij aan het hoofd van een criminele organisatie staat, maar hij is volgens het hof, naast de vrijspraken, wel schuldig aan cocaïnesmokkel. Dat Bouterse daarvoor niet zestien, maar elf jaar cel krijgt, houdt in dat hij nog steeds niet verlost is van zijn grootste grief in de hele affaire: het internationale opsporingsbevel dat Nederland tegen hem heeft uitgevaardigd. Met dit arrest kan Bouterse, van wie bekend is dat hij graag in het buitenland is, niet vrijelijk reizen.

En dat is niet het enige probleem. Al in de campagne voor de vervroegde Assembleeverkiezingen van afgelopen mei, gingen er in politiek Paramaribo stemmen op om Bouterse bij een veroordeling door het hof zijn parlementszetel te onthouden. Assembleelid Ruth Wijdenbosch van het Nieuw Front (NF), dat op 25 mei de verkiezingen won, zei destijds onomwonden dat er in het parlement geen plaats is voor een veroordeelde drugshandelaar. Gisteravond liet een van de vier NF-leiders, Fred Derby, zich in soortgelijke bewoordingen uit. Volgens hem zal "de aanwezigheid van Bouterse in het parlement de belangen van het Surinaamse volk in binnen- en buitenland schaden." Derby vindt dat DNA zich moet beraden of Bouterse's geloofsbrieven wel zullen moeten worden geaccepteerd.

Het is overigens nog niet zeker of Bouterse, die met de 'Millenium Combinatie' (waar zijn NDP deel van uitmaakt) tien van de 51 zetels behaalde, inderdaad in het parlement zal gaan plaatsnemen. Maar de kritische uitlatingen aan zijn adres zijn wel een illustratie van Bouterse's tanende invloed in het politieke spectrum. Nu het NF op het punt staat een nieuwe regering te vormen, heeft Bouterse bovendien alleen nog maar informele toegang tot de staatsmacht. Daarbij komt dat er boven zijn hoofd nog een juridisch probleem zweeft. Zowel de Surinaamse als de Nederlandse justitie beslissen binnenkort of Bouterse vervolgd zal worden vanwege zijn rol bij de moord op vijftien opposanten van het toenmalige bewind op 8 en 9 december 1982. Vorige Front- regeringen hebben het nooit aangedurfd deze zaak op de agenda te zetten, maar de laatste maanden hebben steeds meer politieke voorlieden, onder wie de waarschijnlijke nieuwe president R. Venetiaan, ferme taal gesproken. Als naast de cocaïnekwestie, waar trouwens ook een Braziliaanse parlementaire commissie aan werkt, tevens de Decembermoorden zullen gaan spelen, kunnen het nog zware tijden worden voor Bouterse.

Zelf kon de ex-legerleider gisteren geen commentaar geven. Hij was, zo vertelde een woordvoerder van zijn politieke partij NDP, de hele dag in het binnenland. Alleen Moszkowicz had hem telefonisch even gesproken. Zijn cliënt had hem toevertrouwd, zo zei de raadsman glimlachend in Netwerk, dat hij een slimme advocaat had gehad. Maar of die conclusie Bouterse praktisch veel zal opleveren, zal pas na de cassatieprocedure bij de Hoge Raad blijken.