Zalm over de begroting 1996: is er nog wat te somberen?

,,Gerrit zou het financieringstekort wel weg willen roken'', schertst een ambtenaar van financiën. Na een half uur persgesprek over de Miljoenennota 1996 vraagt minister Gerrit Zalm quasi-verongelijkt aan zijn voorlichter Ronald Florisson: ,,Mag er nog steeds niet gerookt worden?'' Ruim drie miljard gulden brengt de tabaksaccijns op; wanneer er in Nederland zeven keer zoveel zou worden gerookt, was er geen tekort.

Als een cabaretier geeft Zalm een conference over zijn nota. ,,Is er nog wat te somberen?'', vraagt hij, ,,want dat moet je als minister van financiën altijd doen.'' Zalm heeft zich het gedachtengoed van zijn voorganger Onno Ruding eigen gemaakt. Toen deze CDA-minister op een morgen het departement betrad, groette een ambtenaar: ,,Goedemorgen mijnheer Ruding. Mooi weertje nietwaar?'' Staccato antwoordde Ruding: ,,En toch moet het financieringstekort omlaag.'' In lijn noteert Zalm in zijn tweede Miljoenennota: ,,Een minister van financiën ziet natuurlijk niet alleen de zonnige kanten. Het is min of meer zijn taak ook de schaduwzijden onder de aandacht te brengen.''

Tijdens de persconferentie blijkt Zalm niet gebukt te gaan onder de kritiek van de Raad van State. De raad vindt de daling van financieringstekort en staatsschuldquote onvoldoende. ,,Een iets te verpletterende steun in de rug'', meent Zalm. Het financieringstekort zou volgens de Raad van State meer dalen als de uitkeringen volgend jaar niet volledig zouden zijn gekoppeld aan de lonen. ,,Het kabinet vindt, blijkbaar in afwijking van de Raad van State, dat je je aan de wet moet houden'', antwoordde Zalm. Staatssecretaris Willem Vermeend slaat zich op de knieën van plezier. Het gezicht van de sociaal-democraat Vermeend komt weer in de plooi wanneer hij een vraag krijgt doorgespeeld van de liberaal Zalm. Paul Kalma, directeur van het wetenschappelijk bureau van de PvdA, hekelt in een nota de nadruk die het kabinet Kok legt op financiën. ,,Als Kalma zegt dat een liberaal economisch beleid wordt gedomineerd door financiën, wie ben ik dan om dit tegen te spreken'', glundert Zalm. ,,U moet het de heer Vermeend eens vragen.'' Er valt een stilte en na een paar seconden vertelt Vermeend dat hij bezig is met een artikel. ,,De titel heb ik al: de wonderbaarlijke terugkeer van achterhaalde ideeën.'' Voor Zalm het moment om op te staan. ,,Ik dacht dat er verder geen vragen meer waren.''