Files blijven bedreiging voor concurrentiepositie

Minister Jorritsma begint de begroting van verkeer en waterstaat met het uitspreken van "zorg' over een aantal ontwikkelingen op het gebied van verkeer en vervoer. De wegen slibben dicht, het aantal reizigers in het openbaar vervoer daalt, de uitstoot van kooldioxyde (CO2) neemt toe, het verkeer eist meer (dodelijke) slachtoffers.

Aan dat laatste wil de minister iets doen door 94 miljoen gulden uit te trekken voor "demonstratieprojecten', waarin duidelijk wordt gemaakt hoe verkeersonveilige situaties kunnen worden voorkomen. Intussen is het hoogst onzeker of de rijksdoelstelling van 25 procent minder doden en gewonden in 2000 dan in het ijkjaar 1986, gehaald zal worden. De toename van het aantal verkeersslachtoffers heeft onder meer te maken met de aantrekkende economie en de daardoor oplopende (auto)mobiliteit.

Rond de twee "mainports' Schiphol en Rotterdam, de steunpilaren van "Nederland Distributieland', neemt de congestie onaanvaardbaar toe. Rond de eeuwwisseling zouden 40 procent van de passagiers en 40 procent van de mensen die werken op Schiphol met het openbaar vervoer naar de luchthaven moeten komen. Die doelstelling wordt niet gehaald. In de volgende eeuw is dan ook een grote rol toebedacht aan de twee hogesnelheidslijnen, waarvan die naar Brussel en Parijs in 2003 klaar moet zijn. De aanleg van d e HSL naar Duitsland wil Jorritsma versnellen. In plaats van in 2010 zou deze lijn in 2006 klaar moeten zijn.

Over de toekomst van het almaar groeiende Schiphol schrijft het ministerie dat vliegveld Lelystad of een nieuw aan te leggen luchthaven in Flevoland in aanmerking komt voor het opvangen van de groei, temeer daar deze luchthaven per trein kan worden ber eikt via de nieuw aan te leggen Hanzelijn. Nog dit jaar komt meer duidelijkheid over de mogelijke aanleg van een tweede Maasvlakte bij Rotterdam. In de begroting wordt 20 miljoen gulden per jaar uitgetrokken (en in 1997 en 1998 40 miljoen) voor een ver dere ontwikkeling van de zeehavens. Eerder werden al (fiscale) maatregelen aangekondigd om de zeescheepvaart te stimuleren.

Veel aandacht is in de begroting besteed aan het goederenvervoer. Het kabinet-Kok wil de concurrentiepositie van Nederland verbeteren door versterking van de "mainports', verbetering van de bereikbaarheid en een betere concurrentiepositie van het goede renvervoer. Daarbij moet worden voorkomen dat de verwachte groei van het goederenvervoer vooral op de weg zal plaatshebben, zoals de afgelopen jaren is gebeurd.

De prognoses voor het goederenvervoer per spoor zijn vergeleken met vorig jaar optimistischer. Het ministerie verwacht veel van verbetering van de dienstverlening en nieuwe produkten van de NS. In afwachting van de komst van de Betuwelijn zullen, buite n de spitsuren, goederentreinen voorrang krijgen boven reizigerstreinen op de trajecten Rotterdam-Eindhoven (via Dordrecht) en Rotterdam-Arnhem (via Utrecht). Nog dit jaar zal het ministerie in grove lijnen laten weten hoe het een verschuiving van het goederenvervoer over de weg naar dat per spoor en binnenschip en door pijpleidingen denkt te realiseren. Voor het onderhoud van vaarwegen was dit jaar al 40 miljoen gulden extra uitgetrokken. Volgend jaar gaat het om 105 miljoen extra. Eind dit jaar v alt er een besluit over het graven van het Twente-Mittellandkanaal.

Voor de bestrijding van files heeft de minister het afgelopen jaar diverse maatregelen aangekondigd, waarin het beter benutten van het bestaande wegennet centraal staat. Hiertoe worden de komende tijd vijf "verkeersmanagementcentrales' opgericht. Jorri tsma ziet een grotere rol weggelegd voor provincies en gemeenten. In de begroting kondigt de minister een nieuwe "planwet verkeer en vervoer' aan, die moet regelen dat provincies en gemeenten meer taken en bevoegdheden op dat gebied krijgen. Voor verv oersmanagement bij bedrijven in de Randstad is 37 miljoen uitgetrokken. Op 1 januari 2001 moet het rekeningrijden worden ingevoerd, waarbij het gebruik van bepaalde wegvakken in de spits extra wordt belast.

Dit najaar zal de Tweede Kamer een besluit nemen over concurrentie in het stad- en streekvervoer, door het ministerie gezien als een manier om dat vervoer aantrekkelijker te maken voor de forens.