Dossier Amerikaanse Verkiezingen 2000

Nieuws

Uitslagen

Kandidaten

Debatten

Voorrondes

Links

George W. Bush is zaterdag geïnaugureerd als 43ste president van de Verenigde Staten. Praal en protest kenmerkten de dag in Washington.

Door onze correspondent MARC CHAVANNES

WASHINGTON, 22 JAN. Het was George W. Bush' grote dag en hij oogstte wat hij had gezaaid: praal en protest. De Amerikaanse televisie koos in meerderheid voor glorie en gala, maar de binnenstad van Washington scandeerde "Hail to the Thief".

Zijn inzegening was ingelijst in gezang en gebed. Passend voor een president die diep religieus zegt te zijn in een land dat meer religies dan staten telt. Op de trappen van het Capitool legde Bush II, onder het goedkeurend oog van zijn vader, de eed af ten overstaan van de opperrechter die hem het presidentschap had bezorgd. De ironie zou bij vlagen uitgroeien tot lichte absurditeit. De president, die net had opgeroepen tot eenheid en gerechtigheid, werd opgewacht met borden van een onmiskenbare duidelijkheid. 'Fraude', stond op een goed leesbaar karton. Nauwelijks milder was: 'Het volk heeft gesproken. Alle vijf', een verwijzing naar het Hooggerechtshof, dat met vijf tegen vier stemmen Bush winnaar in Florida maakte, en daarmee de landelijke verkiezingen deed winnen.

De meeste demonstranten waren gekomen om hun gemoed te luchten, niet meer en niet minder. Zoals die vrouw met haar grijze pony, die het hemelwater vrijelijk in haar geheven mouw liet stromen om een zelfgemaakt en keurig geplastificeerd boordje omhoog te houden. Daarop stond een hakenkruisje getekend. Eronder: 'Farewell to a free nation'. Zij lachte, maar wilde er niet over praten. Het zat haar te hoog.

Twee meter verder op Freedom Plaza stond Gary, helemaal uit 'upstate New York' gekomen. Ook geen prater. De letters op zijn doorweekte spandoek begonnen door te lopen: 'End corporate Elections'. Ook hij bleef een paar meter achter de politie-afzetting, waar de president hem nooit zou kunnen zien. Meer agressieve demonstranten braken door het padvinderscordon om in Zijn zichtlijn te komen. Vlak voordat de gemotoriseerde optocht de Plaza bereikte, kwam hij plotseling tot stilstand. De media verspreidden het gerucht dat de president een deel van de rit te voet zou afleggen 'om het volk te ontmoeten'. Maar hier was te veel volk, en het droeg spandoeken met 'Wat is er barmhartig aan om geesteszieken ter dood te brengen?', 'Commander-in-thief' en 'Het is een eenvoudig systeem: je telt alle stemmen. Het heet democratie'.

Pas toen de geheime dienst voldoende extra mankracht had opgetrommeld mochten de auto's verder, moesten de mannen met de oortelefoontjes in verhoogd tempo hollen naast de Cadillac. Kort voor de nieuwe presidentiële limousine het Witte Huis bereikte stapten president Bush en zijn echtgenote Laura toch nog uit. Om het bevriende volk toe te zwaaien. Dat had geen spandoeken, maar het was ondanks kaartprijzen van 125 en meer dollar, niet zo talrijk opgekomen. Slierten natte sneeuw maakten de tribunes weinig herbergzame ereplaatsen. Alleen de uitgebreide familie Bush en de nieuwe dienaren van de macht zaten overdekt.

Overal gaf de stad het beeld te zien van een verdeelde inauguratie. Zij zagen elkaar niet, zij zeiden elkaar niets: de demonstranten, afkomstig van overal, en de Bush-vriendelijke feestvierders, al vroeg op de dag in deftige kleren, de mannen met Texaanse hoeden, de dames in bontjassen. De verontwaardigden en de nouveau riche, zij liepen door elkaar zonder te mengen. Twee Amerika's vierden deze inauguratie op verschillende planeten.

De echte feestelijkheden waren binnen. Zoals het diner van James Baker III, de voormalige rechterhand van president Bush senior, en nu voor junior de generaal die de Slag om Florida leidde. Hij had vrijdag in het nieuwe Ronald Reagan-gebouw de fine fleur van Bush-land uitgenodigd voor een avondje onversneden triomfalisme. Zaterdag was zijn tevreden glimlach op de trappen van het Capitool weer te zien. Clinton, de bezoedelaar van het Witte Huis is eindelijk weg en de nederlaag van George Bush I is gewroken. Wij zijn terug.

Zaterdagavond mochten de getrouwen de Republikeinse overwinning nog eens lekker vieren. Terwijl de verlengde limousines vochten om parkeerplekjes in de steeds meer besneeuwde binnenstad, waren naar schatting 47.000 partijwerkers uit het hele land bijeen op acht Inauguratie-bals in Washington. Daar waren Democraten en andere negatieve krachten niet welkom. Kaartjes van 125 dollar waren een dag tevoren zelfs voor honderden dollars niet meer te krijgen. Hier waren de eindelijk Republikeinen onder elkaar. Veiligheidsmensen zorgden dat het protest niet verder kwam dan de stoep.

In het Convention Center zijn Republikeinen uit Ohio en de grote geldschieters uit het bedrijfsleven bijeen. Het bont wordt bewaakt door tientallen vestiaire dames. Grijze heren met bruin verbrande gezichten poseren met hun gezelschap voor met vaandels opgetuigde 'Inauguration 2001'-achtergrondjes. Succesvol kijkende, iets jongere mannen in smoking laten daarbij hun goud geringde handen even over de blote ruggen van hun gezellinnen gaan. De minder jonge dames glinsteren in lange jurken met veel ingebouwde steentjes.

Driekwart van de onmetelijke feestzaal wordt ingenomen door gereserveerde boxen, rijtjes klapstoelen met een schotje er omheen. Daarbinnen kan men zijn tevredenheid bespreken bij een plastic glaasje diet coke, op een voetje, dat wel. Bij de bar, waar ook de ondernemers die 100.000 dollar bijdroegen aan drie dagen Bush-feest hun drankjes moeten afrekenen, is ook wel wat sterkers te koop, maar niemand kijkt of-ie daar nog aan doet in de harde zakenwereld van vandaag.

Een knappe vrouw met enkele juwelen op de schouder van haar granaatrode jasje gemonteerd neemt plaats op een belendende klapstoel. Zij vertelt vice-president voor wereldwijde commerciële zaken bij IBM te zijn. Haar baas is bevriend met George W. Bush. Daarom sponsort het bedrijf de Inauguratie. Maar dat had de computergigant ook gedaan als Al Gore zaterdag was beëdigd. In de campagnes stopt IBM geen geld, wel in de winnaar.

In de verte speelt een showorkest. Een zangeres haalt flink uit, maar dansen doet bijna niemand. Een fotograaf maant paren naar de dansvloer te gaan. Daar maken zij dansbewegingen tot de fotograaf zijn werk heeft gedaan. Eerder op de avond zijn George W. en Laura Bush even langs geweest voor een bedankje en 57 seconden meedansen. En toen verdwenen zij weer, naar het volgende bal. "I am a lousy dancer", zegt hij overal. Hij is de enige niet. Het was een feest om geweest te zijn, niet om bij te zijn. Tegen middernacht zijn de Bushen thuis, een uur eerder dan in het draaiboek stond.