Dossier Amerikaanse Verkiezingen 2000

Nieuws

Uitslagen

Kandidaten

Debatten

Voorrondes

Links

Het Republikeinse parlement in Florida heeft een noodscenario klaarliggen, mocht Al Gore daar alsnog de meeste stemmen in de wacht sleept.

Door onze correspondent MARC CHAVANNES

WASHINGTON, 7 DEC. Weg was de sfeer van een gelopen race. Terug was de bijna traditie geworden onvoorspelbaarheid in deze Amerikaanse verkiezingscrisis in the Sunshine State Florida. Het meest verrassend was het politieke nieuws, al hing het al een tijdje in de lucht. John McKay en Tom Feeney, die de meerderheden in de Senaat en het Huis van Afgevaardigden van Florida leiden, schrokken zelf van hun daadkracht, leek het wel. Haast bedremmeld deelde het duo mee dat zij hun snode plan echt willen uitvoeren. De volksvertegenwoordiging gaat 25 eigen kiesmannen aanwijzen als op 12 december de kans bestaat dat Gore op het nippertje wint.

Geleerden uit het hele land kruisen al dagen de degens over de vraag waar dat toe kan leiden. Stel dat Gore van het Supreme Court in Florida later deze week eindelijk zijn hertelling van 'blanco' stemmen in Miami Dade en Palm Beach krijgt, en hij wint de verkiezingen. Dan moet de staat Florida hem de 25 kiesmannen van de staat toewijzen. De volksvertegenwoordigers zeggen nu dus: dat accepteren wij niet, wij wijzen een eigen lijst van 25 kiesmannen aan. Dat wordt een Bush-lijst, daarover bestaat geen misverstand.

Dan vaardigt Florida dus twee conflicterende lijsten van 25 kiesmannen af naar het Electoral College. Niemand weet wat er dan gebeurt. Of één van beide partijen, of beide partijen tussentijds nog even in hoogste beroep bij het Supreme Court in Washington kunnen gaan, is evenmin zeker. Dat hangt er van af hoe het Supreme Court van Florida zich redt uit het huiswerk dat het maandag van het US Supreme Court terugkreeg. Als het Florida Supreme Court zijn eerdere vonnis helemaal baseert op staatsrecht uit Florida, blijven de negen opperrechters uit Washington waarschijnlijk verder buiten spel.

Zeker is dat het nieuwe Congres begin januari met de brokken zit als het nationale Kiescollege er 18 december niet uit komt. Dat levert nieuwe verwarring op. In het Huis van Afgevaardigden hebben de Republikeinen een krappe meerderheid, maar de Senaat is 50-50 verdeeld, en de beslissende stem berust bij de vice-president. Dat is tot 20 januari Al Gore.

Het rampscenario treedt niet in werking als Al Gore de komende dagen zijn laatste grote zaak voor het Supreme Court van Florida verliest. De enige ramp voor een kleine meerderheid van Amerikanen is dan dat George W. Bush president wordt. Gore kreeg landelijk 337.576 meer stemmen dan de Republikein.

Maar er zijn meer kieren in het harnas van de zich steeds presidentiëler gedragende Texaan. Het elfde federale Hof van Hoger Beroep in Atlanta, waar Florida ook onder valt, bevestigde gisteren lagere vonnissen waarin ook Bush niet kreeg wat hij vroeg: een verbod op handmatige hertelling op grond van strijdigheid met de federale Grondwet. Had hij in Atlanta zijn zin gekregen, dan was een voor Gore eventueel gunstig vonnis van het Supreme Court in Florida lastiger uitvoerbaar geweest. Want Gore kan alleen maar winnen als meer stemmen op zijn naam worden geteld. Vandaar zijn refrein deze afgelopen vier weken: laat alle stemmen geteld worden. Ook de stemmen die de machine als blanco aanmerkte.

In dat verband was de ironie groot in twee andere rechtszalen in Tallahassee, waar vandaag en de afgelopen dagen door individuele burgers aangespannen zaken spelen tegen de lokale kiescommissies van Seminole en Martin counties. Die hebben Republikeinse partijwerkers informeel in staat gesteld duizenden aanvragen voor poststemmen te laten bijwerken. Zonder die aanvullingen zouden de aanvragen ongeldig zijn geweest. De aanvragen van Democratische kiezers overzee, met dezelfde vormfouten, werden als ongeldig terzijde gelegd.

Wat wilden de advocaten voor deze Democratische eisers? [Presidentskandidaat Gore bleef formeel buiten deze zaken.] Zij eisten dat 25.000 poststemmen massaal ongeldig werden verklaard. Omdat niet meer is uit te maken welke 'gerepareerd' zijn. Een statisticus, die als getuige was opgeroepen door de Democraten, suggereerde via een ingewikkelde redenering dat het ook denkbaar was 1500 tot 1800 stemmen van Bush af te nemen. Hij heeft tweederde van de overzeese stemmen gekregen en er is met 2100 stemmen geknoeid.

Het was een verrassende opstelling voor de Democraten die steeds maar hadden gehamerd op tellen, tellen en nog eens tellen. Even ironisch was de opstelling van de advocaten voor de Republikeinse voorzitster van de kiescommissie. Die drongen erop aan dat geen stem verloren zou gaan, en dat de geëiste remedie - alle poststemmen weggooien - onevenredig zwaar was. In Miami Dade en Palm Beach willen zij onzekere stemmen nu al vier weken absoluut niet meer bekijken, hier in Seminole en Martin moest iedere stem als kostbaar kleinood worden gekoesterd. Als een paar van de wettelijke negen identificatie-eisen voor poststemmen ontbraken, mocht je die burgers hun (Republikeinse) stem nog niet afnemen.

In deze Floridase finale worden een paar dingen glashelder. In delen van Amerika wordt met sterk verouderde stemapparatuur gewerkt. Die benadeelt kiezers in ongelijke mate. Wanneer de verkiezingen vervolgens zo dicht bij 'onbeslist' uitpakken als dit jaar, ontstaat een keihard juridisch catch-as-catch-can om het enige wat telt: de overwinning.