Dossier Amerikaanse Verkiezingen 2000

Nieuws

Uitslagen

Kandidaten

Debatten

Voorrondes

Links

Als Al Gore niet snel een succes boekt, gaat hij roemloos ten onder. Voor Bush is het makkelijker. Hij moet zijn normale schema aanhouden, dus doet hij niets.

Door onze correspondent MARC CHAVANNES

WASHINGTON, 29 NOV. Voor Al Gore zijn het slopender weken dan voor George W. Bush, die al een paar keer is uitgeroepen tot winnaar van de verkiezingen. Als de Democraat niet snel een flink succes boekt gaat hij strijdend ten onder, en hij weet het.

Het leek een teken van wanhoop dat hij gistermiddag al weer voor de camera's verscheen in zijn vice-presidentiële rozentuin. Het was amper vijftien uur geleden dat hij in stemmig tenue de natie ook al had toegesproken over de democratische plicht iedere stem als een product van humane wilsuiting te tellen.

Maandagavond had hij maar liefst vier Amerikaanse vlaggen achter zich doen opstellen. Hoe veel meer heeft Gore er nog liggen op zolder van de Naval Observatory, waar hij mag wonen tot 20 januari? De talkshow- gastheer David Letterman stond gisteren in New York al voor zes vlaggen zijn grappen te maken. Het effect van de stars and stripes dreigt te verwateren.

Hoeveel makkelijker heeft de Republikein Bush het. Die laat zich een beetje heen en weer rijden tussen 'the mansion' (ambtswoning) in Austin en zijn 'ranch' in Crawford, bij Waco. Een ranch is een boerderij voor niet-boeren, te vergelijken met de sports utility vehicle onder de auto's: een prairievoertuig voor stadsmensen. Het zal niet verbazen dat Bush zich in zo'n SUV door Texas laat rijden. De tijd werkt in zijn voordeel. Nietsdoen is het beste. Het gaat hem in deze fase minder goed af dan men van hem gewend is, gezien de geforceerde nonchalance waarmee hij de ene na de andere tekstarme photo opportunity afwerkt.

Beide heren doen ontspannen en actief tegelijk. Maar er bestaat geen misverstand over, zij zijn in een keihard gevecht gewikkeld om de topbaan in de wereld. Zij hebben zich jaren warm gelopen en anderhalf jaar dit grote land afgereisd. Tussen nu en 20 januari moet er één afvallen. Bush heeft logischerwijs de beste kansen, maar hij weet dat Gore verre van verslagen is. Niet voor niets trok Bush gisteren een nieuw blik topadvocaten uit Texas open.

De strijd wordt op twee fronten gevoerd. Het eerste is juridisch. Rechters in Florida, Georgia en Washington maken overuren. Overal staan Democraten, Republikeinen en 'gewone burgers' te pleiten voor hun versie van het recht te stemmen. Overal zitten anders anonieme rechters te zwoegen aan de zaak van hun leven, met vlinder-biljetten in de hand op de landelijke televisie. Het is een goed bewaard geheim welke advocaten volgend jaar een mooie declaratie gaan sturen aan hun hooggeachte cliënt. Bush én Gore blijven geld ophalen voor hun Recount Fund. Advocaten die het kunnen weten, vertellen dat de meeste collega's een moord zouden begaan om bij deze heroïsche veldslag betrokken te zijn. Die doen het voor niets. Met het risico dat de 24-uurs televisie hen na drie dagen frontdienst weer uitspuugt.

Het tweede front in deze burgeroorlog-zonder-doden is de publieke opinie. Dat is waar de twee vechtende vorsten het meest onthand zijn, dolend door een jungle waar geen kaarten van bestaan. Hun hele draaiboek was geschreven voor de grote aanloop, en liefst een overwinnings- toespraak als bekroning. Nu moeten zij al drie weken hardlopen en stilstaan in een ongekend soort hiernamaals. Die hele baaierd van vecht- juristen op koers houden, maar niet naar kruitdamp ruiken. Doen of zij binnenkort het Witte Huis kunnen overnemen, maar niet pretentieus lijken.

Bush werd vlak na de non-uitslag van 7 november landelijk uitgelachen om een Oval Office-achtige foto-sessie in Austin met zijn buitenland- adviseuse Condoleeza Rice en zijn financiën-favoriet Larry Lindsey. Sindsdien klinken meer gedempte geluiden over mogelijke stafleden en ministers van de volgende regering-Bush. Genoeg om Al Gore gisteren te prikkelen twee vliegen in één klap te slaan. Hij liet de camera's even in zijn ambtswoning binnen toen hij zat te lunchen met minister van financiën Larry Summers, die naar men aanneemt op zijn post mag blijven in een regering-Gore. Maar toen hem later werd gevraagd of dat zo was, deinsde Gore weer terug. Ze hadden alleen maar over economie gesproken. En overigens was hij van mening dat alle stemmen in Florida geteld moeten worden.

Het werkt allemaal niet echt. Daarom moeten steeds weer andere spindokters de bedrogen kiezers blijven uitleggen wat al drie weken bekend is: dat Bush door de televisie twee uur als overwinnaar is bestempeld, vervolgens twee keer de meeste stemmen kreeg van het bestuur van de staat Florida en zich sindsdien president-elect voelt. En dat Gore er van overtuigd is dat hij Florida eigenlijk heeft gewonnen. Als alle stemmen maar worden geteld.

Voordat de Republikeinse meerderheid in het parlement van Florida het recht in eigen hand neemt, en voordat het Congres in Washington een president aanwijst, wordt de patstelling nu voorgelegd aan al die rechters. De Republikeinen hebben toch maar knarsetandend het hoogste Hof van het land ingeschakeld. Vrijdag vertellen de pleitmeesters van Gore en Bush nog een maal hun verhaal tot de negen hoogste rechters van de VS. Niemand kan zich een voorstelling maken van het Salomonsoordeel waar het Hof mee moet komen om een eind te maken aan het gevecht tussen twee kandidaten die maar niet op een president willen lijken.