Dossier Amerikaanse Verkiezingen 2000

Nieuws

Uitslagen

Kandidaten

Debatten

Voorrondes

Links

Het Hooggerechtshof van de Staat Florida had gisteren geen tijd voor politieke teksten. Advocaten werden tot op het bot gefileerd in een historisch proces. Inzet: wie wordt de volgende president van de VS?

TALLAHASSEE, 21 NOV. De rechters van het Hooggerechtshof van Florida maakten gisteren onmiddellijk duidelijk dat zij geen tijd hadden voor praatjes. Advocaat Paul Hancock zat pas twee minuten in zijn hooggestemde openingsverklaring over de waarde van de democratie toen hij ruw werd onderbroken door de president van het Hof, Charles T. Wells, die snerpte: "Mr. Hancock, excuse me for interrupting you, but let me ask you..." Of meneer Hancock even ter zake kon komen, wilde de president van het Hof weten. Er is begin deze maand gestemd in de Verenigde Staten in het kader van de presidentsverkiezingen. Als het handmatig hertellen van stemmen in drie districten doorgaat, hoe lang gaat dat duren? Dát wilde Wells met een geïrriteerde frons tussen de wenkbrauwen weten. Hancock, die sprak namens de Democratische minister van Justitie van Florida, Robert Butterworth, mompelde dat hij ook dat punt aan de orde zou stellen.

De toon van deze historische rechtszitting, die mogelijk bepalend is voor de uitkomst van de presidentsverkiezingen van het jaar 2000, was na de eerste interventie van Wells gezet. En alleen bij zijn eerste interruptie excuseerde hij zich nog.

De sfeer in de neoklassieke zaal van het Supreme Court, volgepakt met juristen, journalisten, gelukkigen die toegelaten waren op de publieke tribune, was geladen. De zeven rechters van het Hof, vijf mannen en twee vrouwen, waren duidelijk niet van plan lijdelijk te luisteren naar de ellenlange betogen die de advocaten van beide partijen gedurende het weekeinde hadden opgesteld. Toespraken werden ogenblikkelijk afgebroken en valse argumenten doorgeprikt. De zevenschaar bestookte de advocatenteams van Democraten en Republikeinen met een precisiebombardement van vragen. Resultaat: rooie koppen en gestamel. Met name de advocaten van het Bush-kamp, en dus van de Republikeinse secretary of state Katherine Harris, werden zwaar onder vuur genomen. Harris heeft, zo werd van Democratische zijde betoogd, misbruik gemaakt van haar discretionaire bevoegdheden toen zij afgelopen week als hoogste ambtenaar in Florida bepaalde dat handmatig hertelde stemmen niet meer meetellen voor het eindresultaat. Rechter Peggy A. Quince, die ooit werd benoemd door de uitgaande Democratische gouverneur en de aantredende Republikein Jeb Bush gezamenlijk, zette een valstrik op waar advocaat Michael Carvin van het Bush-team met open ogen intuinde. Eerst liet zij Carvin zeggen dat de handmatige hertelling van duizenden half doorgeprikte stemponskaarten illegaal was, waarna zij hem dwong om toe te geven dat deze kaarten door het falen van de kaartleesmachine uitsluitend handmatig geteld kunnen worden, zoals ook is toegestaan onder de wet in Florida.

Maar de Democratische raadslieden ontkwamen evenmin aan het juridische vuurpeloton van het steeds ongeduldiger wordende rechterscollege. De al eerder genoemde advocaat Hancock werd op zeker moment door rechter Major B. Harding ondervraagd over de uiterste termijnen waarbinnen de stemmen volgens hem geteld dienen te zijn. Althans hoe de wet zou moeten luiden als er geen eind komt aan het tellen. Hancock begon een betoog over de wet die in breder verband moet worden gelezen, en dat bovendien een dichtbevolkte county onmogelijk binnen zeven dagen klaar kan zijn met hertellen en...

Rechter Quince vond die argumentatie kennelijk onvoldoende: "Hebben we daarvoor bewijzen? Dat het niet kan gebeuren binnen zeven dagen?" Na wat gespartel moest Hancock bekennen dat voor die stelling geen bewijs is. Het was "intuïtief". Maar voordat hij zijn gedachten daarover verder kon toelichten vond rechter Wells dat hij genoeg tijd gekregen had, en legde hem het zwijgen op.

Uiteindelijk nam het spektakel tweeëneenhalf uur in beslag - veel langer dan de tijd die partijen toegemeten krijgen voor het federale Supreme Court in Washington. Als de tijd is verstreken heeft het Hof gehakt gemaakt van de acht advocaten die in het krijt zijn getreden. Maar de rechters hebben daar uiterlijk althans geen plezier aan beleefd. Hoofdvraag van het Hof leek die welke gesteld werd door Wells: hoe kunnen handmatige hertellingen zo lang mogelijk doorgaan zonder dat straks het College van Kiesmannen op 18 december de president kiest zonder de 25 kiesmannen van Florida. De rechters bekommerden zich om de vraag hoe lang het tellen kan doorgaan mede in het licht van de wettelijke mogelijkheid om straks in beroep te gaan tegen de uitkomsten van de handmatige hertellingen (wat de Republikeinen vast van plan zijn). Maar tegelijkertijd hadden verschillende rechters aarzelingen om handmatige hertellingen te verbieden, omdat dit de enige manier is om duizenden stemmen mee te wegen die verloren gingen door machinale fouten (het standpunt van de Democraten).

Het resultaat van het optreden der magistraten was volgens waarnemers dat het zelfvertrouwen in beide kampen, het Republikeinse én het Democratische, stevig was afgebrokkeld. De advocaat van secretary of state Harris, verzuchtte terwijl hij zich na afloop uit de voeten maakte: "'t Is een heetgebakerd Hof. Ze zijn bijna altijd snel aangebrand, maar vandaag waren ze helemaal op het kookpunt." (AFP, AP, BBC, CNN, Reuters)