Dossier Amerikaanse Verkiezingen 2000

Nieuws

Uitslagen

Kandidaten

Debatten

Voorrondes

Links

Jesse Jackson mobiliseerde zijn achterban in Florida voor een historisch protest tegen het onrecht de kiezers aangedaan. Maar Bush-aanhangers dwarsboomden de manifestatie. Resultaat: toespraken in het donker.

Door onze correspondent MARCEL HAENEN

WEST PALM BEACH, 14 NOV. Ruim voor aanvang, zo'n anderhalf uur voor het begin van de Mars voor een Eerlijke Democratie, arriveert dominee Jesse Jackson bij de achteringang van het amfitheater in West Palm Beach. Zijn zwarte gepantserde limousine wordt voorafgegaan door een rode bestelbus van senior pastor Kenneth Bowling, zo vermeldt het opschrift op het portier.

Jackson staat er plechtig bij, beide handen soepel in de zakken van zijn donkerblauwe pantalon. Een supporter, de 32-jarige songwriter Paula Rodes, vraagt timide belet bij de lijfwachten en overhandigt Jackson een zelfgemaakt gedicht: 'Fuzzy Ballots'. De ballade bestaat uit zes coupletten en steekt de draak met de Amerikaanse presidentsverkiezingen waar ook een week na de stemmingen nog lang geen einde aan lijkt te komen.

"Iedereen kijkt naar de Sunshine State, er is een merkwaardige overeenkomst met Watergate", rijmt Rodes. De dominee kan het wel waarderen en steekt joviaal een duim omhoog.

Vijf dagen lang is Jackson bezig geweest om in heel Florida de troepen te mobiliseren voor een historisch protest tegen het onrecht dat in zijn ogen de kiezers in Florida wordt aangedaan. Tienduizend demonstranten hoopt hij deze maandagmiddag op de been te krijgen voor een mars waarin geëist wordt dat de inwoners van Palm Beach County een nieuwe kans krijgen te stemmen voor de presidentsverkiezingen. Het oorspronkelijke stembiljet was zo misleidend dat duizenden mensen volgens hem per ongeluk een ongeldige stem of bij vergissing een stem op Buchanan hebben uitgebracht in plaats van op de Democratische kandidaat Gore.

Geen volk vindingrijker in het maken van spandoeken en protestborden dan het Amerikaanse. Zo blijkt uit het actiemateriaal van de demonstranten die zich op het grasveld van het amfitheater verzamelen. 'Verstop onze stemmen niet onder de bushes', 'Verwerp son of a Bush' en 'Bush en Castro vertrouwen het volk niet', zijn een paar van de teksten. De sfeer onder de ongeveer duizend demonstranten is vrolijk, bijna carnavalesk. Uit de luidsprekers klinkt muziek van Tom Petty & the Heartbreakers.

Jackson begint de manifestatie met een gebed voor de slachtoffers van de slavernij, de overlevenden van de holocaust en de talrijke Haïtianen in dit district die met gevaar voor eigen leven hun land zijn ontvlucht om in Amerika dekking te zoeken. Uitgerekend die mensen meenden eindelijk in de grootste democratie ter wereld terecht zijn gekomen en moeten nu toezien hoe hun recht op eerlijke verkiezingen wordt geschonden, zegt de dominee.

Jackson roept zijn toehoorders op vooral "gedisciplineerd" te demonstreren. "Keep your eyes on the prize", houdt hij ze herhaaldelijk voor. De mars in de zon zal slechts driehonderd meter verder voeren naar het betonnen overheidsgebouw in het centrum van de stad.

In dat gebouw heeft de verkiezingscommissie in een merkwaardige, rommelige publieke bijeenkomst in de hal die ochtend besloten dat men definitief zal overgaan tot een handmatige telling van de 462.657 stemmen. Een steekproef van één procent van de stemmen gaf Gore dit weekeinde alsnog 19 extra stemmen. Als die trend doorzet, wint Gore na een volledige hertelling de verkiezingen in Florida en dus in de Verenigde Staten.

Voor de hertelling zullen vijftig extra krachten worden ingezet die in ploegendiensten van zeven uur, veertien uur per dag zullen gaan tellen.

De kiescommissie heeft overeenstemming bereikt over de criteria die dienen te worden gehanteerd voor het vaststellen wanneer de ponsstemkaart geldig is uitgebracht. De stemkaart is ook geldig als het rechthoekje dat moet worden uitgedrukt naast de naam van de gewenste kandidaat niet helemaal heeft losgelaten. De zogeheten 'zwangere' stemkaarten, waar wel geprobeerd is het rechthoekje te verwijderen maar waar geen gaatje te zien is, zal niet meetellen.

De apparatuur die in dit district wordt gebruikt, is voorwerp van voortdurende spot. De telmachines zijn gemaakt in 1960, de merkwaardige ponskaarten worden geproduceerd in Arkansas, de thuisstaat van president Clinton. Voor de deur van een ijzerwarenwinkel in West Palm Beach stond afgelopen weekeinde een zeer antiek apparaat waar een bord boven hing met de tekst: Palm Beach voting machine.

Als de uiteindelijk ongeveer tweeduizend demonstranten met Jackson om half vijf in de middag aankomen op de plek van bestemming, blijkt die te zijn ingenomen door de aanhangers van Bush. Met spandoeken verwensen ze Jackson. Door voortdurend te schreeuwen maken ze het onmogelijk een toespraak te houden.

Als het geduw en getrek tussen aanhangers en tegenstanders van Jackson uit de hand dreigt te lopen, verlaat de dominee het podium. In het donker houden de voorstanders van nieuwe verkiezingen later alsnog hun toespraken. Dominee Jackson verwijst naar manifestaties uit de jaren zestig toen zwarte Amerikanen ijverden voor stemrecht. Ook dit is volgens hem een vergelijkbaar historisch moment. Amerika dat landen in de hele wereld de zegeningen van de democratie probeert bij te brengen, mag volgens Jackson niet accepteren dat een groot deel van de kiezers zich in hun eigen rechtsstaat misdeeld blijft voelen. En zoals het begon eindigt het, met een gebed. God will heal our land, belooft Jesse Jackson.