Dossier Amerikaanse Verkiezingen 2000

Nieuws

Uitslagen

Kandidaten

Debatten

Voorrondes

Links

Het debat tussen de kandidaten voor het vice-presidentschap heeft weer geen duidelijke winnaar opgeleverd. Maar de toon was beter dan tussen Gore en Bush dinsdag.

Door onze correspondent MARC CHAVANNES

WASHINGTON, 6 OKT. De Democratische kandidaat Joe Lieberman en zijn Republikeinse opponent Dick Cheney voerden gisteravond in Danville, Kentucky, een meer ontspannen en hoffelijk debat dan hun politieke bazen twee dagen eerder in Boston. Zij zaten om een tafel, in plaats van de negentig stijve minuten achter een katheder waar Gore en Bush zich voor hun eerste debat toe hadden verplicht.

Lieberman en Cheney leken minder ingestudeerde teksten uit te spreken, terwijl zij dieper op een aantal onderwerpen ingingen. Zij spraken - net als Bush en Gore - langdurig over de eigen en elkaars belastingplannen, de sociale zekerheid, energiebeleid, milieu en defensie. Gespreksleider Bernard Shaw van CNN voerde hen bovendien langer op de terreinen van de buitenlandse politiek én de persoonlijke moraal.

Het meest pikante moment volgde op de in deze campagne tot nu toe onbesproken vraag of homoseksuele paren dezelfde grondwettelijke rechten als heteroseksuelen zouden moeten hebben. Om verschillende redenen was antwoorden voor geen van beiden makkelijk. Lieberman zocht woorden om te voldoen aan zijn verplichtingen aan de in dit opzicht meer progressieve Democratische presidentskandidaat Gore, zonder zijn eigen religieus verankerde voorkeur voor het huwelijk van man en vrouw te verloochenen.

Cheney moest zorgen zijn conservatief-Republikeinse aanhang niet te verliezen, maar kon zich - gezien de openlijke homoseksualiteit van een van zijn dochters - moeilijk hard uitlaten tegen gelijke rechten. Hij zei ieder vrij te willen laten de relaties aan te gaan die hij of zij verkiest, maar dat de federale overheid geen taak heeft daar wetgeving voor te creëren; dat moeten de individuele staten doen, met verschillende uitkomsten.

Voor de Republikein was het debat een belangrijke uitdaging. Waarnemers zijn het er over eens dat de keus voor Joe Lieberman presidentskandidaat Gore veel meer heeft geholpen dan de Cheney-selectie Bush goed heeft gedaan. Alle commentatoren vonden na afloop dat Cheney er in was geslaagd de twijfel over zijn politieke breedte en slagkracht weg te nemen. Al tijdens het debat verzuchtten journalisten en andere burgers, per internet en telefoon, dat Cheney misschien saai was, maar dat het niveau van het debat Lieberman-Cheney veel hoger was dan het eerste duel tussen de chefs. Meer dan eens klonken verzuchtingen als: "Kunnen zij niet samen een lijst vormen?"

De dramatische gebeurtenissen in Servië gaven de kandidaten de vrijheid over de Balkan in meer hoopvolle en vrijblijvende termen te spreken. Maar Cheney slaagde er in met zijn ervaring de belangrijke vraag enigszins weg te nemen of een Witte Huis onder Bush een voldoende stevige geopolitieke stuurmanshand zou hebben. Hij hamerde opnieuw op het Republikeinse aambeeld van de onvoldoende uitgeruste en financieel gesteunde Amerikaanse strijdkrachten. Lieberman sprak hem daarin met kracht tegen.

Cheney maakte duidelijk dat een Republikeinse regering terughoudend zou zijn met het inzetten van Amerikaanse troepen voor vredesmissies. Hij beroemde zich op de Golf-oorlog, die hij als minister van Defensie mee voerde, en verweet Clinton dat hij tijdens zijn acht jaren in het Witte Huis de Golf-coalitie uit elkaar had laten vallen. Lieberman sloeg daarop in beleefde, maar besliste termen terug: "Ik behoorde, met Al Gore, tot de tien Democraten die u in de Golf-oorlog hebben gesteund, en wij zijn daar trots op. Maar die oorlog eindigde niet in een totale overwinning. Het gevolg daarvan zijn de volgende tien jaar van instabiliteit." De vrolijkste woordenwisseling ontspon zich toen Lieberman verwees naar de 'gouden parachute' die Cheney kreeg na zijn recente vertrek als president-directeur bij het grote servicebedrijf voor de olie-industrie Halliburton: "Het doet me plezier, Dick, als ik de kranten mag geloven, dat jij er ook aanzienlijk beter op bent geworden." Cheney: "De regering had daar geen enkel aandeel in." Nadat de verder muisstille zaal was uitgelachen, voegde Lieberman er aan toe: "Mijn vrouw zegt me wel eens: ik wou dat jij es wat in de particuliere sector ging doen." Waarop Cheney: "Ik zal je daarbij helpen."