Dossier Amerikaanse Verkiezingen 2000

Nieuws

Uitslagen

Kandidaten

Debatten

Voorrondes

Links

Een verslag van het debat tussen Bush en Gore.

Door onze correspondent MARC CHAVANNES

BOSTON, 4 OKT. "Laat me maar direct zeggen dat we vanavond onzincijfers gaan horen over wat ik van plan ben. De mensen moeten weten dat de staat de komende tien jaar 25 biljoen dollar gaat binnenhalen, terwijl wij van plan zijn 21 miljoen uit te geven. Waarom geven we niet 1,3 biljoen van het verschil terug aan de mensen die de rekeningen betalen?"

Met die verklaring zette de Republikeinse presidentskandidaat George W. Bush al vroeg de toon in het debat dat hij vannacht voerde met zijn Democratische opponent Al Gore. "Mijn tegenstander denkt dat het begrotingsoverschot van de regering is. Ik denk daar anders over. Ik meen dat dat het geld is van hard werkende Amerikanen en wil dat geld met u delen opdat u meer te besteden heeft, om te bouwen en te sparen en te dromen voor uw gezinnen."

Vice-president Gore kon de aanval niet onbeantwoord laten, en hij nam meer dan eens in het anderhalf uur durende debat het woord om zijn visie er naast te leggen: "De gouverneur spreekt over onzincijfers, maar als men naar zijn plan kijkt en de cijfers optelt dan zijn dit de cijfers die er uit komen. Hij besteedt meer geld aan een belastingverlaging voor de rijkste één procent van de bevolking dan aan gezondheidszorg, sociale zekerheid en defensie bij elkaar. Zeker, dat is het geld van alle Amerikanen, en daarom geloof ik niet dat we de helft daarvan aan de rijkste één procent moeten geven."

Gore verwees bij herhaling naar de groep van dertien 'gewone burgers' die hem de laatste week hebben geadviseerd. Bijvoorbeeld naar de ook in de zaal aanwezige George McKinney (70) uit Milwaukee, die hoge bloeddruk heeft. Samen met zijn vrouw die hartpatiënt is reist hij regelmatig naar Canada om betaalbare medicijnen te gaan kopen. Bush laat, volgens Gore, bejaarden vier jaar wachten op financiële hulp bij medicijn-kosten voor bejaarden. "Deze man verzint een medisch bangmaakverhaal" ('Medi-scare', een woordspeling op het Medicare-programma), schoot Bush uit de heup terug. "We moeten Medicare hervormen. Deze regering heeft dat nagelaten." Waarna een schets volgde van het plan waarmee Bush de verzorgingsstaat meer omhelst dan voor Republikeinen gebruikelijk was, maar mét een optie om er uit te stappen. Gore houdt vol: als je meer dan 25.000 dollar verdient, krijg je onder Bush voorlopig niets.

Even hard en gretig waren de kandidaten op het gebied van het energiebeleid. Gore bepleitte besparingen op alle gebieden, plus belastingprikkels om alternatieve energiebronnen te ontwikkelen. Bush wil vooral Amerika's afhankelijkheid van het buitenland verkleinen en is bereid daarvoor naar nieuwe olie "in een klein stukje Alaska" te boren: eenmaal in produktie kan dat één miljoen vaten per dag opleveren, "even veel als wij nu per dag invoeren van Saddam Hussein".

Gore kon toen zijn milieu-pet opzetten en de Republikein aanvallen op het verkwanselen van één van de meest ongerepte natuurgebieden van de Verenigde Staten, in Alaska.

Negentig procent van waar de president van de Verenigde Staten mee te maken krijg is onverwacht, komt niet voor in uw programma's, hield debatvoorzitter Lehrer de twee kandidaten voor. Kunt u wijzen op een beslissing, een reactie die aantoont dat u adequaat kunt handelen in een crisis-situatie?

Vice-president Gore kwam met zijn rol in het vlottrekken van de Kosovo- oorlog, nadat Milosevic "op het slagveld was verslagen maar bleef zitten". Gore had de oud-premier van Rusland uitgenodigd en hem samen met "het hoofd van Finland" naar Belgrado gestuurd, om Servië's overgave te bewerkstelligen. Daarna zette Gore uiteen dat hij 24 jaar de openbare zaak dient en is " opgekomen voor middle class families". "Kijk maar naar de grote farmaceutische industrieën, de oliemaatschappijen, de verzekeraars, die zijn voor gouverneur Bush. Zij hebben goede mensen, ze doen vaak nuttige dingen, maar zij worden soms te machtig. Ik kom op voor de mensen, zelfs als dat betekent me opstellen tegenover machtige belangen."

George W. Bush leek even van zijn stuk, en zei toen, alsof hij een ingestudeerde aanval op een ander punt van stal haalde: "Ik heb me verzet tegen machtige filmbedrijven en advocaten." Dat zijn twee van de belangrijkste groepen Gore-donateurs, maar overigens ging het daar op dat moment niet over. Waarna Bush zich hervond en zijn zorgzame rol als gouverneur van Texas bij branden en overstromingen roemde.

Bush kwam pas weer tot zichzelf toen hem even later werd gevraagd wat hem qua karakter onderscheidde van Gore. "De man houdt van zijn vrouw. Dat waardeer ik want ik hou van de mijne. Waar hij me tegenviel was toen hij zei dat hij juridisch niet aansprakelijk was. Voor mijn gevoel had er wel wat meer verantwoordelijkheidsgevoel mogen zijn over wat er in het Witte Huis aan de hand was. [...] We moeten op een nieuwe manier naar gekozen ambten kijken. Het kan beter dan onder de vorige regering. We hebben behoefte aan een frisse start."

Gore: "Ik denk dat we de problemen van het land moeten aanpakken, niet elkaar. Ik wil mijn tijd besteden aan het beter maken van dit land, niet om u uit te maken voor een slecht man. [...] Tipper en ik zijn dertig jaar getrouwd. Wij zijn anderhalf jaar geleden grootouders geworden. [...] Ik mag niet de meest opwindende politicus zijn, maar als u mij het presidentschap toevertrouwt zal ik voor middle class families en werkende mannen en vrouwen opkomen. Ik zal u nooit teleurstellen."