Dossier Amerikaanse Verkiezingen 2000

Nieuws

Uitslagen

Kandidaten

Debatten

Voorrondes

Links

Door een onzer redacteuren
ROTTERDAM, 12 SEPT. Het was tevoren al duidelijk dat de twee presidentskandidaten in de laatste fase van verkiezingscampagne zonder handschoenen zouden vechten. Maar het anti-Gore tv-spotje dat de Republikeinen de afgelopen weken al 4.000 keer in heel het land hebben vertoond, tast wel erg ver onder de gordel.

Volgens The New York Times maakt het spotje dat gericht is tegen de voorstellen van de Democratische kandidaat op het gebied van de gezondheidszorg gebruik van subliminale technieken, dat wil zeggen beïnvloeding van het onderbewuste. Op een zeker moment verschijnen de woorden "bureaucrats decide" in beeld ofwel "beslissingen worden genomen door bureaucraten". Vervolgens danst het zinnetje rond over het scherm. Dan gebeurt er iets merkwaardigs: het woordje 'rats' (ratten), laatste lettergreep van 'bureaucrats', duikt bijna beeldvullend op gedurende één dertigste van een seconde.

Deze boodschap aan het onderbewuste zou het eerst zijn waargenomen door een gepensioneerde Democraat in Seattle met een "adelaarsblik". Hij waarschuwde de lokale partij-afdeling, die weer de staf van Gore alarmeerde. Het dertig seconden durende spotje werd vervolgens beeld voor beeld bekeken en jawel: er zaten werkelijk 'ratten' in de boodschap.

De maker van het filmpje, Alex Castellanos, speelt de vermoorde onschuld. Het opduiken van rats is "geheel toevallig". "Zo wordt het spel niet door ons gespeeld. Ik ben niet zo gewiekst."

Verschillende Republikeinse en Democratische reclamemakers, en onafhankelijke academici, die door The New York Times werden benaderd, zeiden verbijsterd te zijn dat zo'n woord in een politiek tv- spotje opduikt en oordeelden dat het erop lijkt dat het filmpje wel degelijk een poging is het onderbewuste van de kijker te beïnvloeden.

Hoewel de techniek niet expliciet verboden is in de VS vindt het hoofd van de afdeling voor politieke programmering van de Federal Communications Commission, Bobby Baker, het 'rats'-spotje "een buitengewone ontwikkeling" en een voorbeeld van "roekeloos gedrag". Specialist op het gebied van politieke advertenties, Darrell West, denkt dat het spotje een omgekeerd effect kan hebben: "Dat risico is zeer groot want kiezers houden er vóór alles niet van om voor de gek gehouden te worden." Pogingen het onderbewuste te beïnvloeden zijn bekend sinds de jaren vijftig, in onder meer Coca Cola reclames.