Dossier Amerikaanse Verkiezingen 2000

Nieuws

Uitslagen

Kandidaten

Debatten

Voorrondes

Links

Na de toespraak van Bush en de snelle en harde reactie van zijn rivaal Gore begint de presidentscampagne in de VS op stoom te komen.

Door onze redacteur FRANK VERMEULEN

PHILADELPHIA, 5 AUG. Sneller dan verwacht, en zeker harder dan verwacht, reageerde de Amerikaanse vice-president Al Gore gisteren op de toespraak waarmee zijn Republikeinse rivaal voor het presidentschap zijn kandidatuur donderdagavond accepteerde. Sprekend voor de vakbond van brandweerlieden in Chicago zei Gore gistermiddag onder meer dat Bush en de Republikeinen representatief zijn voor "het grijze verleden en de roestige manieren van de oude garde". De Bush-campagne die 'doelgerichtheid' als kernwoord voert, maakte hij belachelijk met zijn omschrijving van de Republikeinse conventie, de afgelopen week in Philadelphia: "Een gemaskerd bal van belangengroepen met hun eigen agenda". Rennend door de gangpaden, handenschuddend ging Gore door met zijn poging het aureool van houterigheid dat hem aankleeft kwijt te raken.

De campagne voor de presidentiële verkiezingen, begin november, krijgt met de harde aanvallen over en weer tussen de kandidaten een vliegende start en dat een maand eerder dan officieel werd verwacht. De toespraak gisteravond van Bushgold min of meer als zijn toelatingsexamen tot de campagne: was deze Texaanse gouverneur met zijn geringe ervaring in de landspolitiek, deze zoon van president Bush, uit het juiste hout gesneden voor het presidentschap? Veel Amerikanen die in de media worden geciteerd, vonden George 'Dubya', zoals hij wordt genoemd, tot donderdag een aardig kerel om een biertje mee te gaan drinken. Maar een president? Gisteren, de dag na de toespraak, meenden de meeste commentatoren dat Bush, weliswaar een saaie, maar toch een alleszins aanvaardbare indruk heeft achtergelaten met zijn toespraak. Opvallend was dat hij niet een keer gelachen heeft tijdens de 51 minuten durende gebeurtenis, met als gevolg dat analisten concluderen dat adviseurs vreesden dat een grimas afbreuk zou doen aan zijn nieuwe, serieuze statuur. Eén criticus vond daarentegen dat Bush "als een gek stond te fronsen en met zijn ogen te knijpen". Algemeen werd gevonden dat de presidentszoon niet bij benadering de communicatieve vaardigheden heeft van bijvoorbeeld Ronald Reagan, of zelfs die van aartsvijand Bill Clinton. Niettemin bleek gisteren uit de eerste peilingen dat Bush een flinke voorsprong genomen heeft ten opzichte van zijn rivaal: 52 procent ten opzichte van 35 voor Gore. De onderzoekers waarschuwden wel dat dit een tijdelijk effect zal zijn, omdat Gore tot gisteren niet van zich liet horen. "Bush heeft tot nu toe een monoloog gehouden, straks wordt het een dialoog en zal zijn voorsprong afnemen", aldus een van de onderzoekers.

De verwachting dat de verkiezingsstrijd ongekend hard zal worden, wordt ook ingegeven door het feit dat Bush onderwerpen tot de zijne heeft gemaakt die tot nu toe als typisch democratisch te boek stonden, zoals sociale zekerheid, onderwijs, en de oude dagsvoorziening. Bovendien heeft hij ook de jacht geopend op categorieën zwevende kiezers die traditioneel het hof gemaakt worden door de Democraten: Spaanstaligen, 'Afrikaanse Amerikanen' en andere minderheden. Weinigen is het de afgelopen dagen ontgaan dat de sprekers op de Conventie overwegend zwarten, Spaanstaligen, joden, moslims en vrouwen waren, terwijl de afgevaardigden overwegend welvarende, blanke mannen van middelbare leeftijd waren. Woordvoerders uit het Gore-kamp lieten gisteren al strijdlustig weten dat zij het prima vinden dat Bush sociale vraagstukken op zijn agenda heeft gezet. "Dan kan hij meteen uitleggen wat hij precies bedoelt," aldus één van hen, "Want Bush stelt gigantische belastingverlagingen voor, terwijl hij ook geld wil uitgeven aan onderwijs, ouderenzorg, gezondheidszorg en defensie. Dat kan alleen door tovenarij."

"De minst politieke politieke conventie aller tijden, een anti-politieke conventie", zo noemde een van de analisten de Republikeinse bijeenkomst de afgelopen week in Philadelphia. Maar achter alle balonnen en confetti werd natuurlijk wel degelijk politiek bedreven. In de toespraken van Cheney, de kandidaat vice-president, en Bush werd ervan uitgegaan dat de Amerikaanse bevolking, net als zij, 'Clintonmoe' is. Vervolgens stelden zij Gore gelijk aan Bill Clinton, alsof de campagne gericht was tegen de laatste. "Gun ze geen derde termijn," aldus Bush. Een commentator in USA Today waarschuwt de Republikeinen er voor dat deze tactiek wel eens op Bush zou kunnen terugslaan. In 1998 probeerden de Republikeinen Clinton op het hoogtepunt van de Lewinsksy- affaire af te zetten. De Amerikaanse kiezers lieten bij de verkiezingen voor het Huis van Afgevaardigden dat jaar echter weten dat zij alle aanvallen op de persoon van de president niet op prijs stelden: de Republikeinen verloren vijf zetels. Al Gore staat tijdens de Democratische Conventie, die na volgende week in Los Angeles plaatsheeft, voor de opdracht om uit de schaduw van zijn 'baas' Clinton te stappen en de indruk te wekken dat hij in staat is het land te leiden. Voor de tv-camera zei hij het gisteren ook al: "I am my own man." En dat zal hij nog meer worden als hij dinsdag de naam van zijn running mate bekend maakt.