Dossier Amerikaanse Verkiezingen 2000

Nieuws

Uitslagen

Kandidaten

Debatten

Voorrondes

Links

Vandaag begint in Philadelphia de Republikeinse conventie, waar George W. Bush de nominatie van zijn partij voor de presidentsverkiezingen accepteert.

Door onze redacteur FRANK VERMEULEN

PHILADELPHIA, 31 JULI. Op het vliegveld van Philadelphia staat een ontvangstcomité klaar van Amerikaanse burgers in hun 'golden age'. Honkballcaps op de grijze krullen, gympies aan de voeten en vooral veel rode en witte balonnen en plaatjes van de Republikeinse olifant. "Bent u een gedelegeerde?", informeert een vriendelijke grootmoeder. Philadelphia, de stad die zich de geboorteplaats van de natie noemt en die aanvankelijk van 1790 tot 1800 ook de hoofdstad was, verwacht 4.162 gedelegeerden, dus op zich is dat geen vreemde vraag. Veeleer is het feit dát de conventie nog wordt gehouden iets waar de Amerikaanse media vraagtekens bij zetten. Waarom wordt er eigenlijk zoveel geld weggesmeten (volgens Fox-nieuws 100 miljoen dollar) aan de nationale conventie van de Republikeinen, die vandaag begint en donderdagavond eindigt met een toespraak waarin George W. Bush zijn kandidatuur accepteert?

Het feit dat Bush de Republikeinse kandidaat is voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen in november, is al geruime tijd bekend. Ook de naam van zijn running mate, oud-minister van Defensie Dick Cheney, is sinds vorige week geen geheim meer. Hetzelfde geldt overigens voor de Democratische Conventie die over twee weken begint in Los Angeles. De Democratische kandidaat Al Gore heeft al gezegd dat hij volgende week maandag zal bekend maken wie zijn keuze is voor het vice- presidentschap. Op die manier moet de nationale aandacht voor Bush, die een grote voorsprong heeft in de peilingen, weer op de Democraten worden gericht.

Dat de conventie van de GOP, ofwel de Grand Old Party, zoals de republikeinen worden aangeduid, ondertussen wel een mega-evenement is, wordt op de weg vanaf het vliegveld onmiddellijk duidelijk: naast de snelweg licht het First Union Center op, Philadelphia's nieuwe basketballstadion dat 100.000 bezoekers kan bergen en waar de ogen van de natie vandaag op gericht zullen zijn. Een nationale conventie kan in de moderne politiek maar beter saai zijn want de enige andere soort is de verlíezende conventie, schreef de The Philadephia Inquirer gisterochtend. Wat deze week te zien zal zijn, is een infomercial waarbij echter geen zeeppoeder of haarlak maar een presidentskandidaat wordt verkocht. En wat er ook op de agenda staat, het onderwerp 'verschil van mening' zit er niet bij, want de indruk mag niet onstaan dat de Republikeinen niet in staat zijn chaos in eigen rangen te bezweren. Contrasterende stromingen in de Republikeinse partij mogen komende week hun stem wel laten horen, maar dan in een veel minder belichte schaduwconventie, op een lokatie ergens anders in Philadelphia.

De functie van de conventies in het Amerikaanse politieke systeem is de afgelopen decennia verschoven. Niet langer komen de afgevaardigden bijeen voor een daadwerkelijk moment van politieke keuze, maar veel meer om een symbolische bel te luiden voor de laatste en beslissende ronde in de race naar het Witte huis. En de noodzaak van zo'n wake up call blijkt bijvoorbeeld uit een recente opiniepeiling van Gallup, die zegt dat dik de helft van de ruwweg duizend ondervraagden verklaarde tot nu toe nauwelijks of niet te hebben nagedacht over de verkiezingen.

Politiek analist George Stephanoupolos, ex-adviseur van president Clinton, zei gisterochtend dat de conventie ook helemaal niet draait om de gedelegeerden, maar om de kijkers thuis. Het gaat de komende dagen om de vraag of Bush in staat is de zwevende kiezer te vangen, en daarbij gaat het meer om toon dan substantie. In dat opzicht is Bush' acceptatie-speech van enig belang. De Texaanse gouverneur wil, net als Clinton in 1992, de partij voorzien van een nieuw imago. Een warm imago van een partij die niemand buiten de boot wil laten vallen, die 'inclusief' wil zijn onder het motto 'conservatisme met compassie'. Bush is niet vergeten dat zijn vader in 1988, na acht ijzeren jaren onder Reagan, won na een speech over een "kinder, gentler nation'. En dat Bush senior in 1992 verloor toen ultra- conservatieven als Pat Buchanan op de conventie alle aandacht van zijn veel te vlakke speech wegtrokken met grimmige dreigementen over de aanstaande 'culturele oorlog'. Ook in 1996 steeg een zure, verongelijkte toon op uit de Republikeinse rangen.

Ditmaal zijn de Republikeinen weer de partij van de hoop en de glimlach, zo is besloten. Een groot risico bij het zorgvuldig geregisseerde spektakel is daarom ook de wijze waarop Philadelphia omgaat met de duizenden demonstranten. Gewelddadige taferelen, zoals tijdens de recente bijeenkomst van de Wereldhandelsorganisatie in Seattle, zijn uit den boze. Gisteren was het in het centrum van de stad een komen en gaan van bont uitgedoste protestgroepen, die soms demonstreerden voor wapenbeperking of het milieu en soms tegen een nieuw sportstadium in de Chinese wijk van Philadelphia. Maar het waren er minder dan verwacht. En hoewel Philadelphia een Democratisch broeinest is, schikte de politie zich in de Republikeinse regie en liet zich van zijn zonnigste kant zien, met veel agenten in burgerkleding, slechts herkenbaar aan een etiket op de rechterarm. De agenten in uniform oogden als schoolkinderen: op fietsen met korte broeken en witte valhelmen. Afgezien van een klein incident bij een anti-abortus caravan, verliepen de demonstraties vreedzaam. Een mediastrateeg van de Republikeinse campagne, Mark McKinnon, gaf gisteravond de laatste instructies. De nadruk moet liggen op de oudedagsvoorziening en Bush' 'record' in Texas met het onderwijs aan Afrikaans-Amerikaanse kinderen (die beter dan ooit zouden scoren). Non-items: sociale ongelijkheid door rassenscheiding, abortus, de doodstraf, militaire uitgaven, de milieuvervuiling in Texas en fondsenwerving - met name omdat de Republikeinen financieel meer dan ooit drijven op de tabaksindustrie, de wapenlobby, oliebelangen en software-gigant Microsoft.

De beoogde vice-president Cheney is een ware asset van de partij, zegt McKinnon. De vraag is wat zijn rol wordt, en deze conventie zal daarover meer duidelijkheid bieden. De pers speculeert dat Cheney als ervaren staatsman Bush' gebrek aan buitenlandse ervaring moet compenseren. En dat Cheney, de keiharde conservatief die in 1986 tegen de vrijlating van Nelson Mandela van Robbeneiland stemde - een feit dat Clinton en de Democraten dit weekeind voortdurend herhaalden - bij de harde kern van de partij het enthousiasme voor Bush' gematigde campagne levend moet houden. Met de houwdegen Cheney aan zijn rechterflank kan Bush, zoals een televisie-presentator het gisteren ironisch samenvatte, het zich veroorloven als een 'conservatief met compassie' zijn rivaal Al Gore dood te knuffelen.