Dossier Amerikaanse Verkiezingen 2000

Nieuws

Uitslagen

Kandidaten

Debatten

Voorrondes

Links

De kleine deelstaat New Hampshire, waar morgen voorverkiezingen worden gehouden, staat iedere vier jaar even in het brandpunt van de Amerikaanse politiek. Voor politici en journalisten, maar ook voor toeristen valt er aan de campagnes veel te beleven.

Door onze correspondent JUURD EIJSVOOGEL

WASHINGTON, 31 JAN. Het kan niet lang meer duren voor de voorverkiezingen in New Hampshire ontdekt worden als vakantie- bestemming. Een springlevende Amerikaanse folklore, niet ver van Boston, New York en verschillende ski-gebieden. Het is spannend, betaalbaar en van grote invloed op de loop van de geschiedenis. Boek tijdig.

New Hampshire is in deze tijd van het jaar één groot wildpark van de Amerikaanse politiek, waar je kopstukken uit Washington, Hollywood en de televisie-wereld praktisch tegen het lijf loopt. Altijd al de hand willen schudden van een toekomstig president van de enig overgebleven supermacht? Met een huur-auto, een wegenkaart en een klein beetje voorbereiding moet het lukken.

New Hampshire laat zich erop voorstaan dat politici hier nog op de ouderwetse manier campagne moeten voeren om de kiezers te overtuigen. Morgen worden de voorverkiezingen gehouden, maar al maanden, in sommige gevallen jaren, zijn de de kandidaten in de kleine deelstaat op pad om zoveel mogelijk handen te schudden, zaaltjes toe te spreken en aanhangers voor zich te winnen. In het laatste weekeinde voor de stembussen opengaan - de topdagen van het hoogseizoen - zetten ze allemaal de eindsprint in, langs cafetaria's, Rotary Clubs, sporthallen, dorpspleinen en winkelstraten.

New Hampshire is de eerste deelstaat waar ze gedelegeerden kunnen verdienen voor de Republikeinse en Democratische conventies, waar de twee partijen in de zomer elk hun kandidaat voor het presidentschap nomineren. Maar belangrijker: de nationale media doen massaal verslag van de voorverkiezing, waardoor winst of verlies in New Hampshire een campagne in het hele land vaart kan geven of juist fataal kan zijn.

Wie in New Hampshire op politieke safari gaat doet er goed aan warme kleren, een kleine camera en een laptop-computer mee te nemen. De temperaturen in The Granite State liggen in deze tijd van het jaar meestal ver beneden het vriespunt, maar de kandidaten spreken toch graag buiten in de sneeuw want dat levert nu eenmaal mooie plaatjes voor het avondnieuws op. Wie zijn eigen mooie plaatjes mee naar huis wil nemen, moet een simpel fototoestel hebben wat je zonder problemen een vreemde in handen kunt drukken met het verzoek op het rode knopje te drukken zodra je de hand van kandidaat X of Y te pakken hebt. Met een computer ten slotte is iedere ochtend vroeg op Internet te zien (bijvoorbeeld via www.newhampshireprimary.com of www.concordmonitor.com) waar de kandidaten deze dag optreden, met voorbijgangers keuvelen en gevoederd worden.

Ontbijten kan op twee manieren: met het reizende circus van politieke groupies en journalisten, of met het kiezersvolk. Wie tijdig aanschuift in de eetzaal van de Holiday Inn in Manchester, of de Wayfarer Inn in het nabijgelegen Bedford, kan om zich heen zien hoe bekende televisie- persoonlijkheden als Larry King (CNN) en Tom Brokaw (NBC), topjournalisten van de grote kranten en weekbladen, en adviseurs van de kandidaten boven hun cornflakes, vruchtensla en bagels met vetvrije creamcheese met elkaar speculeren over de ontknoping van de campagne.

Wie liever een kandidaat in actie wil zien gaat naar een ouderwets cafetaria als het oer-Amerikaanse Chez Vachon in Manchester, waar moederlijke serveersters sponzige pannekoeken met stroop serveren en roerei met spek, worstjes en gebakken aardappelen. Het is het soort decor dat bij de kiezer warme, nostalgische gevoelens moet wakker maken. Zaterdag kwam de Republikeinse uitgever en miljonair Steve Forbes in Chez Vachon langs, zoals zijn programma beloofd had precies om kwart over acht. Hij schudde vrijwel alle klanten en personeelsleden de hand, deelde wat folders en handtekeningen uit en zette zich aan een real American breakfast. Televisieploegen verdrongen zich met hun camera's en geluidhengels tussen de tafeltjes om niets van het tafereeltje te missen. Wie erbij was had voor nog geen acht dollar een aardige show, een lesje hedendaagse Amerikaanse politiek en een voedzame maaltijd.

Evenementen in de buitenlucht kunnen het best rond het middaguur worden bijgewoond, als de ergste kou uit de lucht is. Een klassieker van de New Hampshire-campagne is de toespraak op een pittoresk dorpsplein, tegen de achtergrond van een wit kerkje of een traditionele Main Street. Een paar uur na het ontbijt van Forbes hield vice-president Gore een ontmoeting met, zo was het aangekondigd, "the people of New Hampshire". Op een plantsoen in het hart van het schilderachtige plaatsje Milford, een half uurtje ten zuiden van Manchester, stonden al ruim van te voren enkele tientallen enthousiaste jongeren met borden en vlaggetjes van hun kandidaat te zwaaien. Het bleken alleen geen inwoners van New Hampshire, maar studenten uit New York te zijn, juichvee dat door de Gore-campagne met bussen was aangevoerd.

Tegen de tijd dat Gore zelf in Milford aankwam, vergezeld van de filmsterren Ted Danson en Mary Steenburgen, was de menigte fors gegroeid, vooral door de ruim honderd journalisten die van de gebeurtenis verslag kwamen doen. Braaf filmden ze hoe de vice-president uitbundig werd toegejuicht, alsof de burgers van Milford hem een groots onthaal bereidden. In werkelijkheid viel er tussen de journalisten en de studenten uit New York nauwelijks een autochtoon te bekennen. Maar de enkeling die er rondliep kreeg een stevige hand van Gore, net als het Zweedse echtpaar dat toevallig in deze photo-op verzeild was geraakt.

De primary-toerist die zo een paar dagen door New Hampshire rondrijdt, zal ontdekken dat er ook serieuzere bijeenkomsten zijn. Een discussie- forum aan de universiteit bijvoorbeeld, een vraag-en-antwoordsessie met de bond van Belastingbetalers of een diner van een lokale afdeling van de Democratische of de Republikeinse partij. Veel vragenstellers blijken vaak verrassend goed geïnformeerd en hechten er oprecht aan om de politici aan de tand te kunnen voelen. Buitenstaanders zijn bij dergelijke bijeenkomsten doorgaans van harte welkom, al was het maar omdat de kandidaten graag zien dat de zaaltjes goed vol zijn.

Als dinsdagavond de stemmen geteld zijn, vertrekt de verkiezingskaravaan weer uit New Hampshire. Maar het is niet te vroeg om al aan de primaries van 2004 te denken. Hotelkamers worden vier jaar van te voren al gereserveerd.