VRIJDAG
Eerder verschenen
columns

DE DRAAD
JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN
LEO PRICK

Spelen, niet zeuren

door Joyce Roodnat
In een advertentie feliciteert toneelgroep De Appel actrice Sacha Bulthuis met haar nominatie voor de Théo d'Or. Ze werd voor deze belangrijkste actrice-prijs van Nederland voorgedragen voor de rol van Zarah Leander, die ze speelde onder regie van Lodewijk de Boer in zijn stuk De herinnering, in een voorstelling dus van De Appel.

De Appel is trots op haar actrice en terecht. Wordt De herinnering nu ijlings hernomen, desnoods door de nieuwe voorstelling, De gang, de gal en het maal, op te schuiven? Nee. De annonce in de kranten blijft de enige uiting van tevredenheid. Want De Appel kondigde vorige week aan dit seizoen geen voorstellingen meer te geven. De Appel ligt plat uit protest, nu zowel de Raad voor Cultuur als de Haagse cultuurraad hebben geadviseerd om de subsidie voor De Appel te staken.

Op de website van de groep (www.toneelgroepdeappel.nl) wordt summier verklaard dat het gezelschap zich nu genoodzaakt ziet 'alle artistieke activiteiten op te schorten om zich naar behoren te kunnen verweren'. En dat verweer zal er niet om liegen, suggereerde zakelijk leider Gerrit Dijkstra: "We liggen midden in de vuurlinie, dan ga je niet op de barricade staan dansen". Verder laat hij weten dat het advies 'nergens op gebaseerd' is, alleen op het oubollige imago dat de groep zou aankleven. In dat advies staan echter harde oordelen die alle in feite neerkomen op een chronische ideeënarmoede bij De Appel.

De Appel mag veinzen dat die negatieve adviezen per overval gelanceerd zijn, vier jaar geleden was het advies van de Raad was ook negatief. Bij die gelegenheid wist De Appel het tij te keren met een succesvolle politieke lobby: het advies werd niet overgenomen door de toenmalige bewindsman Aad Nuis. Nu had men de bui zien hangen, getuige de recente serie van negen nogal agressief geformuleerde advertenties van De Appel, telkens in de vorm van een briefje gericht aan onder anderen de koningin ('Geliefde Vorstin...Ach u houdt niet zo van toneel?'), staatssecretaris Van der Ploeg ('Uitverkocht? Zetten we er gewoon een stoel bij'), Bram Peper (met een grap over een schoenendoos met bonnetjes) en aan de Raad voor Cultuur, die voor de voeten wordt geworpen dat zijn theatercommissieleden de voorstellingen van De Appel nauwelijks zouden hebben bezocht.

Kribbige annonces, wegwuiven van argumenten, in staking gaan en tijd vrij maken om te lobbyen - wat zijn dat voor machteloze oorlogskleuren? Laat De Appel met man en macht bewijzen hoe goed het gezelschap is in wat het doet en waar het voor in het leven is geroepen: toneel maken, bijvoorbeeld met een actrice in haar midden die een grandioze prijs dreigt te krijgen. Niet janken, niet kletsen, niet klagen. Spelen! Overal! Nu!

(Uit Cultureel Supplement van 26 mei 2000 )