LEO PRICK
Eerder verschenen
columns

DE DRAAD
JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN
CS VRIJDAG

LEO PRICK

11 december 1999

Fatsoensrakkerij

De Crisis, de ingenieur als conduc teur op de tram, de armoe van de jaren dertig. Mijn generatie heeft haar hele jeugd lang moeten horen wat een bofkonten wij waren. Hoe durfden we ooit te klagen, wij die het allemaal zo veel beter hadden. Met hun verhalen uit een andere wereld konden ze ons niet overtuigen. De maatstaven van vijf jaar geleden zijn voor jongeren die van een vorige generatie en die van hun ouders stammen uit de oudheid. In haar column in de Volkskrant houdt Pauline Terreehorst de verwende Nederlandse scholieren anno nu zichzelf en de Franse jeugd voor als lichtende voorbeelden. Zij en haar generatiegenoten protesteerden over de eindtijd van schoolfeesten en de verstrekking van gevulde koeken. Toen ging het nog ergens om, maar nu? Alleen maar om nog meer tijd te kunnen spenderen aan de kassa van de supermarkt en dus nog meer geld te hebben voor dure merkkleding. Maar dan die Franse jeugd: "Franse leerlingen heb ik wel eens bezig gezien bij de voorbereiding van hun 'bac', het examen dat ze een plaats op de universiteit zal bezorgen. Huiveringwekkende beelden. Ook heb ik ze weleens massaal de straat op zien gaan omdat ze te weinig leraren hadden en met veel te veel mensen in de klas zaten."

Het aanhoudende leerlingenprotest is door de Franse vakbonden handig gekanaliseerd in de richting van hun eigen belang: meer arbeidsplaatsen. Opvallend was juist dat iedere leerling die zich opwierp als woordvoerder een eigen verhaal had: over een lekkend gebouw, de kwaliteit van de warme middagmaaltijd, de slaapaccomodatie voor de interne leerlingen. Geen verslaggever die er enige lijn in kon ontdekken De werkelijke reden voor het Franse scholierenprotest dat de laatste weken weer is opgelaaid ligt veel dieper. Maar eerst iets over dat huiveringwekkend harde werken.

Na het bac begint de ellende namelijk pas echt. Althans voor wie het ver wil schoppen. Naar de universiteit mag iedereen, maar daarnaast kent Frankrijk een circuit van 'écoles' met kwalitatief veel beter onderwijs waar alleen de besten worden toegelaten. Na het bac gaan de beteren naar een classe préparatoire om zich daar voor te bereiden op het concours waar alleen de allerbesten voor slagen. Ze verdiepen zich in de werken van Rabelais, Montaigne, Pascal, Diderot, Apollinaire, Musset, Céline, Rimbaud, Plato, Descartes, Kant, Macchiavelli, en nog veel en veel meer. Allemaal in het Frans en op de lijst voor die allerbeste aankomende studenten pronkt één boekje in een vreemde taal: Sons & Lovers van Lawrence. Frankrijk is de laatste jaren alsnog mee gaan doen met de mondialisering, maar wat het onderwijs betreft, valt daar bar weinig van te merken. Dankzij de global village, muziek, internet ontdekken scholieren dat het Engels dat ze op school leren weinig gelijkenis vertoont met hoe het in werkelijkheid wordt uitgesproken, dat ze verbazingwekkend weinig weten van de wereld buiten Frankrijk, dat het niet waar is dat alleen Frankrijk cultuur kent en de rest van de wereld barbarij, dat Amerika meer is dan coca en MacDo. Het is mijn overtuiging dat de Nederlandse havo- en vwo- opleidingen beter aansluiten bij de eisen van de huidige maatschappij dan vergelijkbare opleidingen in Frankrijk. Ook ben ik ervan overtuigd dat leerlingen en studenten nu harder werken dan indertijd hun ouders die protesteerden om het protesteren, of om gevulde koeken, maar dat is natuurlijk hetzelfde. Onbegrijpelijk vind ik het daarom dat die ouders in de Tweede Kamer dit zijn vergeten en in een vlaag van collectieve fatsoensrakkerij meenden dat er maar eens gewerkt moest worden.

Leo Prick