LEO PRICK
Eerder verschenen
columns

DE DRAAD
JL HELDRING
HJA HOFLAND
YOUP VAN 'T HEK
KAREL KNIP
ELSBETH ETTY
ROEL JANSSEN
CS VRIJDAG

LEO PRICK

22 januari 2000

Gezwabber

De staatssecretaris zwabberde en de Kamer zwabberde mee. Geen verheffend beeld. Het toont weer eens het gebrek aan beleid: wie iets voor ogen staat, die zal zich niet zo heen en weer laten slingeren door opstandige leerlingen, mokkende leraren en boze besturen en bonden. Het studiehuis is het product van een jarenlange geschiedenis. In de eerste plaats was er de roep om een strengere selectie. Die roep was redelijk wat betreft de havo, maar niet voor het vwo. Dat onderscheid werd niet gemaakt. Alles werd zwaarder.

Verder was het uitgangspunt dat iedereen enige kaas moet hebben gegeten van natuurwetenschappelijke ontwikkelingen. Daarom kwam er het verplichte vak algemene natuurwetenschappen, kortweg NWA.

Verder leefde de overtuiging dat het voor het functioneren van Nederland in de global village van belang is dat we met de vreemde talen redelijk uit de voeten kunnen. Daarom werden, naast het Engels, voor de havo één en voor het vwo twee talen verplicht gesteld. Een verschil overigens dat de doorstroming van havo naar vwo ernstig bemoeilijkt, maar dat vond indertijd niemand bezwaarlijk gezien het verlangen naar strengere selectie.

Toen leerlingen massaal hiertegen te hoop liepen, bleken al deze uitgangspunten niet meer te gelden. En daarna ineens weer wel. Waarom? Omdat Adelmund zich die uitgangspunten alsnog realiseerde? Was dat maar waar. Dan kon je nog spreken van beleid, zondebesef en inkeer. De werkelijkheid is veel banaler. De meeste bezwaren golden niet de ontrouw van de staatssecretaris aan de uitgangspunten van het studiehuis, maar de praktische problemen waarover u de laatste weken larmoyante verhalen in uw dagblad heeft mogen lezen: roostermakers bleken voor niets te hebben gepuzzeld; anderen hadden bloedig hun best gedaan om een nieuw vak onder de knie te krijgen en dat alles was nu ineens voor niks geweest. Schoolleiders zaten met verkeerde docenten volgens verkeerde roosters. Praktisch heel vervelend. Maar het is natuurlijk wel in en in triest dat het deze praktische zaken zijn geweest die ervoor zorgden dat de oorspronkelijke uitgangspunten niet helemaal onderuit geschoffeld werden. De oplossing die is gevonden houdt in dat scholen nu met betrekking tot bepaalde onderdelen van vakken zelf mogen kiezen. Met als gevolg dat de ene school veeleisender zal zijn dan de andere en het ene diploma dus meer betekent dan het andere. Daar schijnen velen het moeilijk mee te hebben. Raar die bezwaren omdat het altijd al zo geweest is. De leerling die zijn vwo- diploma haalt via mavo en havo, heeft veel minder geleerd dan leerlingen die linea recta naar het vwo zijn gegaan. Ook zijn er scholen waar het heel gewoon is dat leerlingen examen doen in meer dan het verplichte aantal vakken. En wellicht nog het belangrijkste verschil in zwaarte heeft te maken met de eisen die worden gesteld in het schoolonderzoek. En nogmaals: zo is het altijd geweest. Er zijn altijd meer en minder eisende scholen geweest, en daar is ook weinig op tegen: als je als school veel leerlingen hebt die meer kunnen dan de verplichte stof, waarom zou je die niet stimuleren wat extra's te doen. En als je leerlingen hebt met een buitenlandse achtergrond, dan kun je daar rekening mee houden bijvoorbeeld waar het gaat om het lezen van literaire teksten. Wat me het meest opviel was dat journalisten in gesprekken met leerlingen suggereerden dat ze nu natuurlijk voor de gemakkelijkste school zouden kiezen. Dat zegt veel over deze beroepsgroep.

Leo Prick