De beslissing van het Japanse NTT Docomo om de lancering van mobiel internetten uit te stellen is niet per se slecht nieuws voor de telecomsector. NTT Docomo had de lat heel hoog gelegd.

Door onze redacteur STÉPHANE ALONSO

ROTTERDAM, 25 APRIL. Hij grijnsde ons toe, vanaf een paginagrote advertentie die in februari in verschillende Nederlandse kranten verscheen. Keiji Tachikawa, topman van de Japanse KPN-partner NTT Docomo, kondigde trots aan dat zijn bedrijf - en dus ook een beetje KPN - als eerste ter wereld geavanceerde telecommunicatie (3G of UMTS) zou gaan introduceren, in mei dit jaar. In de zomer zou Tachikawa zijn "droom voor een zonniger toekomst" verwezenlijken.Gisteren moest NTT Docomo erkennen dat de droom pas in de herfst werkelijkheid zal worden. De introductie van 3G in Japan wordt om technische redenen met ten minste vier maanden uitgesteld. Morgen spreekt Tachikawa de pers toe. "Dit betekent enorm gezichtsverlies voor NTT Docomo", zegt Rabobank- analist Arjan Dorrestein.

Volgens Dorrestein functioneert de Japanse software die het UMTS-signaal moet onderscheiden van andere signalen niet naar behoren. Volgens de Britse zakenkrant Financial Times is gebleken dat verbindingen niet goed worden overgezet wanneer gebruikers van de ene antenne naar de andere bewegen. Ook zou de onenigheid over verschillende Europese en Japanse UMTS-standaarden NTT Docomo aan het twijfelen hebben gezet.

Wat de problemen ook mogen zijn - dat NTT Docomo, de voorloper op het gebied van 3G, in zo'n laat stadium tot uitstel besluit, zegt veel over de technologische problemen die UMTS omringen. "Het zijn kinderziekten en die horen er jammer genoeg bij, maar dat het NTT Docomo niet lukt, zegt veel", aldus Dorrestein.

Europese telecombedrijven hebben hun toekomst vergaand verbonden aan het eventuele succes van UMTS. Zo stak KPN, de springplank van NTT Docomo in Europa, zich vorig jaar diep in de schulden voor UMTS-vergunningen in Duitsland, Groot-Brittannië, Nederland en België. De schuldenlast van 21 miljard euro wil KPN deels verlichten met de verkoop van niet-strategische belangen in binnen- en buitenland. Maar voor het overgrote deel rekent KPN op het succes van UMTS, een techniek waarvan het commerciële potentieel nog moet worden bewezen.Toch bewijst NTT Docomo zijn branchegenoten ook een 'dienst'. De Japanners hadden met hun ambitieuze lanceringsschema de druk op de ketel (te) fors opgevoerd. Het aangekondige uitstel geeft telecombedrijven respijt om UMTS in de eigen laboratoria tot wasdom te laten komen. Dorrestijn bespeurt hier ook een nadeel, omdat er ongeveer een half jaar minder kan worden geprofiteerd van de praktijkervaring van NTT Docomo.

De echte verliezers zijn voorlopig de producenten van mobiele telefoons. Voor geavanceerde mobiele telefonie zijn nieuwe toestellen nodig en producenten zoals Nokia, Ericsson en Siemens schreeuwen UMTS daarom bijna naar voren. De verkoop van reguliere mobiele telefoons (2G of GSM) stagneert op dit moment. Nokia verwacht dat er dit jaar wereldwijd 475 miljoen telefoontjes zullen worden verkocht in plaats van de eerder verwachte 550 miljoen exemplaren. GSM-fabrikanten hebben omvangrijke reorganisatieplannen in gang gezet. Gisteren nog maakte Motorola bekend zijn fabriek in Schotland te zullen sluiten. Drieduizend werknemers verliezen hun baan. Ericsson maakte gisteren officieel bekend zijn mobiele-telefoniedivisie te zullen samenvoegen met die van Sony. Vorige maand kondigde de Zweedse fabrikant het ontslag aan van 3.300 werknemers in het kader van een bezuinigingsoperatie die het bedrijf dit jaar weer winstgevend moet maken.

Telecombedrijven zijn - als het goed is - gewaarschuwd na het debacle van NTT Docomo. "Ze doen er goed aan grotere voorzichtigheid te betrachten bij het doen van uitspraken over het moment van introductie van UMTS", zegt Dorrestein. De agressief aangeprezen WAP-telefoon (een soort voorloper van UMTS) was lange tijd niet beschikbaar in de winkels omdat de productie van WAP-toestellen veel langzamer op gang kwam dan verwacht. Dat én de overspannen gemaakte verwachtingen over het nut van WAP hebben het imago van deze - op zich bruikbare - techniek beschadigd. KPN en Libertel zeggen over UMTS dat het "vanaf eind 2002" operationeel zal zijn. Het exacte tijdstip kan voorlopig beter even vaag worden gehouden.