NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Het laatste deel van het vierluik over koningin Wilhelmina vond ik het beste. De tragiek van de terugkeer uit Londen naar een land dat ze niet meer echt kende. Iedereen die in de bezetting had geleefd, wilde zo snel mogelijk weer de oude draad oppakken, terwijl Wilhelmina hoopte op een verlichte eenpartijstaat onder haar leiding.

Maar wie was zij? Ze had de oorlog in Nederland gemist en dacht dat iedereen in het verzet had gezeten. Dat had ze gehoord van jonge Engelandvaarders. Beschuldigend vroeg ze aan stadsnotabelen in welk concentratiekamp zij hadden gezeten. Die hadden dat net zo goed aan haar kunnen vragen. Zij was buitenstaander, zoals degenen die nu precies weten hoe de vorige generatie zich in de oorlog had moeten gedragen. Ze moet ook zijn verteerd door schuldgevoel over haar afwezigheid en ze trotseerde haar spit om in het hele land kransen te leggen bij oorlogsmonumenten. Die tijd was een aparte tragedie in vier delen waard geweest. Eerst die machteloze ballingschap in Londen waar ze onderdeel uitmaakte van een van de vele verdreven regerinkjes die alleen via de omroepmicrofoon nog enige invloed op het thuisland konden uitoefenen. En dan de verrassing van het kapotte land.

De actrice Anne-Wil Blankers steeg tot grote hoogte als Wilhelmina. Ze droeg een 'dikmaakpak' onder haar jurken, zodat ze in het bekende, volgepropte profiel door het paleis sjokte. De statigheid en dominantie die bij de jonge Wilhelmina geforceerd aandeed, werd steeds natuurlijker. Een lastige, harde dame, die elk moment aan hofdames en assistenten geërgerd "ga weg, alstublieft" kon roepen. Het lijkt me geen pretje altijd mensen om je heen te hebben die verwachtingen koesteren. Waarom is ze nooit een historisch symbool geworden voor het Nederlandse feminisme? Daarvoor was waarschijnlijk de afstand te groot tussen haar hoge status en geringe macht. Erfopvolging kan door niemand als voorbeeld worden nagevolgd. Een musical als Evita zit er ook niet in. Groots vond ik ook Mark Rietman als Wilhelmina's getourmenteerde assistent Francois van 't Sant. Bij Rietman moet ik altijd terugdenken aan zijn geslaagde rol als onhandige oudste zoon in de familie Bussink van Oud Geld. Die lange magere, leptosome, tobberige gedaante waar je als kijker medelijden mee krijgt. Dat door emoties verwrongen gezicht. In de slotaflevering waren er rode kringen onder zijn ogen omdat hij was afgedankt. Door dubieuze financiële transacties in de jaren dertig voor Prins Hendrik was Van 't Sant in opspraak geraakt, ook al had hij het allemaal onbaatzuchtig in dienst van de koningin gedaan. Zijn Britse ballingschap werd verlengd. Ook daar zat veel tragiek in die ik uitgediept had willen zien. Thomas Rosenboom had er een roman over kunnen schrijven. De vier delen Wilhelmina zijn geschikt voor de inburgeringscursus van allochtonen. Daar zouden ze de banden grijs kunnen draaien. De eerste helft van de twintigste eeuw in vogelvlucht vanuit de Oranjes. Tegelijkertijd met Wilhelmina probeerde SBS6 de nationale solidariteit te versterken met een inzamelingsactie voor Volendam, de tweede of de derde, ik ben de tel kwijt. Er zijn weer een paar miljoen opgehaald. De eerdere tv-actie voor de door MKZ getroffen boeren, op paaszaterdag, leverde 3,8 miljoen op. Bij zoveel tv-acties neemt de opbrengst af. De tijd van Open het Dorp is voorbij en liefdadigheid raakt versplinterd. Dat wordt betreurd maar het is inherent aan tien Nederlandse netten met even zoveel agenda's. Wie geen zin heeft in een inzamelingsactie heeft ruime keuze om iets anders te zien. TV-liefdadigheid is een bedrijfstak met gespecialiseerde productiemaatschappijen waar de schoorsteen moet roken. Postcodeloterij, Novib, Foster Parents, noem maar op: verkoopshows als Tell Sell voor het goede doel. Alleen krijgt de kijker meestal geen product te zien. Heeft varkensmiljonair Wien van den Brink ook wat geld van de tv- actie gekregen? Gaat u toch alstublieft weg.