Botsende winkelwagens, zware tassen en rijen voor de kassa; boodschappen doen is niet altijd een feest. Bestellen via internet lijkt een uitkomst. Maar mag dat ook wat kosten?

Door onze redacteur MONIQUE SNOEIJEN

ROTTERDAM, 24 APRIL. Het is de zoete droom van elke tweeverdiener met kinderen. Op zaterdagochtend rustig opstaan in de wetenschap dat hij elk moment voor de deur kan staan: de leverancier van de weekboodschappen.

Nou, zeker een guur weertje vandaag. Ja graag, zet alles maar in de keuken. Uh, de lege kratten staan achter op de stoep. Ja, pinnen graag. Maar dan: Mag het een beetje meer kosten? "Dat de producten duurder zijn vind ik helemaal niet zo erg", zegt M. Simon uit Amsterdam-Oost, manager bij de NS en klant bij AH Thuisservice. "Dat heb ik zo weer terugverdiend. Ik ben namelijk nogal gevoelig voor impulsaankopen. Als ik een leuk flesje olijfolie zie kan ik bijvoorbeeld erg opgewonden raken."

"Boodschappen aan huis: wat zou ik dat prettig vinden", zegt M. Stoop uit Eindhoven, moeder van drie pubers. "Maar ik vind Albert Heijn toch al zo duur. Met de hoeveelheid boodschappen die wij elke week doen, zou het echt uit de klauwen lopen."

"Alle supermarkten zijn nu bezig met internet", zegt adjunct-directeur R. Roorda van het CBL, de brancheorganisatie van de supermarkten. Hij ziet in de toekomst allerlei varianten naast elkaar bestaan: thuisbezorgen van alle producten, boodschappen afleveren op het werk of bestellen via internet maar zelf de boodschappen ophalen bij een drive- through loket.

Uit onderzoek van CBL blijkt dat 33 procent van de Nederlandse consumenten over internet beschikt en dat van deze groep 30 procent is geïnteresseerd in het bestellen van boodschappen via internet. Naar verwachting kan de verkoop van levensmiddelen via het internet over vijf jaar zo'n vijf procent van de omzet uitmaken. Vrijwel alle supermarkten die bezig zijn met boodschappen thuisbezorgen via het internet zijn het erover eens: daar moet de klant extra voor betalen. In supermarktjargon: Als je het pikken en pakken van de klant overneemt, hangt daar nu eenmaal een prijskaartje aan. Uit marktonderzoek van Makro-Online blijkt volgens woordvoerder J. Wouters bovendien dat klanten het geen enkel probleem vinden om 25 gulden bezorgkosten te betalen. "Wij functioneren als de voorraadkastvuller van Makro-pashouders. Voor die gemaksfactor hebben klanten graag wat over."

Maar op een industrieterrein in Naarden zit directeur Groot van MaxFoodmarket eigenwijs en geheimzinnig nee te schudden. "Het hoeft echt niets te kosten hoor." De kruidenierszoon die op 4-jarige leeftijd met zijn vader meeging in de Renault 4 om de bestellingen rond te brengen, is nu directeur van de eerste supermarkt van Nederland die geen winkel heeft maar wel een website op internet. Tot 1998 was hij directeur bij het familiebedrijf Grosmarkt. De jaren daarna heeft hij zichzelf gespecialiseerd in de automatisering. "Het is heel simpel", zegt Groot. "Wij hebben geen winkel met dure vierkante meters. Een vierkante meter op een industrieterrein is een factor vijf goedkoper. Bovendien hebben wij geen fancy etalages of kassa-parken. Ook hebben wij geen afdeling vers te bemannen. Die kostenbesparingen wegen op tegen onze transportkosten."

De drie distributiecentra in Leiden, Haarlem en Utrecht worden bevoorraad door de Van Eerd groep, bekend van de Jumbo-winkels. Groot heeft naar eigen zeggen "het ei van Columbus" in handen. Maar over het geheim achter zijn website wil hij niets kwijt. "De concurrent is ook nieuwsgierig", zegt Groot van MaxFoodmarket. Het enige wat hij wil zeggen is dat vanaf het moment dat de klant zijn bestelling via internet plaatst het 'pikken' van de boodschappen volautomatisch verloopt. Alleen aan het vullen van de kratten met boodschappen komen mensenhanden te pas.

"Binnen vijf minuten staat de order van de klant klaar", zegt Groot. Ter vergelijking: bij AH Thuisservice rijden de orderpickers met karretjes en polscomputers door het distributiecentrum. De polscomputer loodst hun op de meest efficiënte manier langs de schappen. De tijd om een bestelling in orde te maken is gemiddeld een kwartier.

"Ik heb groot respect voor de jongens van de MaxFoodmarket", zegt algemeen directeur van Makro-Online J. Wouters. "Het zijn mannen van wie ik qua cv erg onder de indruk ben, maar met dit businessplan stevenen ze regelrecht op een faillissement af. Binnen een paar uur gratis bezorgen; daar gaat in Amerika iedereen aan failliet." De reactie van Groot: "Ik kan wel rekenen hoor." MaxFoodmarket lijkt de uitkomst voor mensen zonder makro-pas of klanten die Albert Heijn sowieso al te duur vinden. Maar wie hoopvol achter de computer kruipt, en zichzelf al rijk rekent met vrije tijd, komt bedrogen uit. Dan weer zorgt de bestelling van vissticks ervoor dat het systeem vastloopt, dan weer blijkt de appelsap het programma vast te draaien. Uren gaan voorbij. "Klopt", zegt Groot. "De software is nog niet helemaal hufterproof. Maar we werken er hard aan. Over vier weken is alles in orde."

De supermarkten zwijgen vooralsnog over omzetgegevens. Uitgaande van de internetervaringen van Amerikaanse supermarkten is het aannemelijk dat het moment van break-even nog niet bereikt is. De woordvoerder van AH Thuisservice wil alleen de verwachting uitspreken dat rond 2010 ongeveer vijf procent van de omzet van Albert Heijn uit e-commerce komt.

Directeur Wouters van Makro-Online wil alleen kwijt dat de omzet "nog maar een fractie is" van de totale omzet van Makro. Alleen Groot van MaxFoodmarket zegt: "In de loop van 2002 draaien wij break-even." Groot maakt geen enkel moment de indruk zijn ondergang tegemoet te gaan. Uit de flyer van MaxFoodmarket: "Zijn we te laat? Dan krijg je 25 gulden korting."