F I L M V O O R A F :
Goodbye, Columbus
PETER DE BRUIJN
Weinig schrijvers hebben
verhoudingen tussen man en vrouw zo ongenadig geanalyseerd als Philip
Roth, die onlangs de PEN/Faulkner Award kreeg voor zijn meest recente
roman The Human Stain. Al meteen in zijn debuut, de novelle
Goodbye, Columbus (1959), zijn daar de eerste aanzetten van te
vinden, hoewel Roth daarin lang niet zo expliciet is als tien jaar
later in zijn beroemde Portnoy's Complaint. Orale seks heet bij
Roth eind jaren vijftig nog 'orale liefde'.
Neil Klugman, de hoofdpersoon van Goodbye, Columbus, is een
intelligente, maar nogal stuurloze jongen, die een verhouding krijgt
met Brenda Patimkin, een conventioneel, verwend meisje uit een
welgesteld gezin. Brenda twijfelt voortdurend of Neil wel goed genoeg
voor haar is en ze onderwerpt hem daarom aan allerlei atletische tests.
Ook Neil heeft ambivalente gevoelens. Hij is doodsbang dat Brenda hem
na de zomer zal verlaten, maar twijfelt ook voortdurend over haar. Roth
beschrijft dat in een fraaie vondst, die zijn debuut boven het
gemiddelde coming of age-verhaal doet uitstijgen. Als ultieme
test van haar liefde, eist Neil dat Brenda naar een arts gaat voor een
pessarium. Niet als voorbehoedsmiddel, maar als een soortneurotische
variant op een trouwring. Brenda is ontzet. Eind jaren vijftig is een
pessarium voor een keurig meisje nog een verboden en smoezelig ding. In
de verfilming van Goodbye, Columbus blijft hier nauwelijks iets
van over. Roths novelle is bewerkt tot een lichte komedie, waarbij
vooral het ongemakkelijk langs elkaar schuren van twee joodse milieus
veel aandacht krijgt. De pessarium-scène zit wel in de film,
maar heeft nu de simpele strekking gekregen van een Postbus 51-spotje
over geboortepreventie. Waarom Neil zich hier zo over opwindt, blijft
een raadsel. Het verhaal is bovendien te eenvoudig verplaatst naar de
seksueel meer verlichte jaren 60.
Het neemt niet weg dat Richard Benjamin erg grappig is in de rol van
Neil en dat Ali MacGraw, die een jaar later een ster werd
dankzij Love Story, perfect is gecast als de naïeve Brenda.
Als niemendalletje is de film geslaagd. Maar er had meer in gezeten.
Het scenario van Goobye, Columbus werd toch genomineerd voor een
Oscar.
Goodbye, Columbus (L. Peerce, VS, 1969), donderdag, 13.20-
15.05u.