Protest Zuid-Korea en China tegen Japans geschiedenisboek

Door onze correspondent HANS VAN DER LUGT
TOKIO, 4 APRIL. De Japanse kijk op de geschiedenis is weer onderwerp van een diplomatieke rel. Zuid-Korea en China hebben gisteren protest ingediend tegen de goedkeuring die de Japanse overheid op dezelfde dag gaf aan een schoolboek geschreven door een groep conservatieve die zich verzetten tegen de ,,masochistische kijk op de geschiedenis'' waarin het Japanse oorlogsverleden als fout wordt neergezet.

Het boek is het wapen van een sterk groeiende organisatie de Tsukuru-Kai die een goed georganiseerde campagne voert om een herziene kijk op de Japanse geschiedenis doorgang te laten vinden in de gehele maatschappij. Om het boek (uit een totaal van acht boeken voor onderwijs aan 12 tot 15-jarigen) op zoveel mogelijk scholen te laten gebruiken probeert de organisatie de rol van onderwijzend personeel in de keuze van schoolmateriaal uit te schakelen. De Tsukuru-Kai heeft daartoe alle lokale overheden in Japan per brief aangespoord om een actief toezicht te houden op deze keuze.

Het wantrouwen tegenover onderwijzend personeel zelf verwoordt de conservatieve krant Sankei, actief participant in de revisionistische beweging, vandaag expliciet in haar hoofdredactioneel commentaar: ,,Veel leraren verzetten zich vanuit een bepaald ideologisch vooroordeel tegen de heersende orde.'' De ,,bepaalde ideologie'' staat voor het spook van het communisme waartegen conservatief Japan nog altijd vecht, terwijl de ,,heersende orde'' staat voor het keizershuis en alles wat er bij hoort. Conservatief Japan leeft nog altijd in de Koude Oorlog. De Zuid-Koreaanse regering gaf gisteren een verklaring uit waarin het ,,ernstige zorgen'' uitspreekt over het ,,verkeerde geschiedbeeld'' dat het tekstboek kinderen bij zal brengen. Dit zal ten nadele zijn van de Japans-Koreaanse relaties, aldus de Koreanen. De Chinese regering drukt zich sterker uit en heeft ,,sterke woede en onvrede'' kenbaar gemaakt over een tekstboek dat ,,zwart wit maakt''.

Om goedkeuring te verkrijgen hebben de schrijvers het boek op last het ministerie van Onderwijs op 137 plaatsen moeten aanpassen. Zo stond aanvankelijk tot grote woede van de Koreanen over de annexatie van hun land in 1910 slechts vermeld dat dit ,,noodzakelijk was voor de Japanse veiligheid'' en ,,op legale wijze plaats had''. De uiteindelijke versie meldt iets heel anders, namelijk dat ,,Japan de annexatie tot uitvoer bracht terwijl Koreaans verzet met geweld werd onderdrukt''. Een kwestie als de ‘troostmeisjes' vrouwen die gedwongen werden zicht te prostitueren voor Japanse militairen blijft in het boek geheel onvermeld. Door de sterker wordende conservatieve wind in Japan is dat onderwerp dit jaar ook uit een aantal andere boeken verdwenen.

Niet slechts de oorlog is echter onderwerp van discussie. De strijd tussen conservatief Japan en de buitenwereld reikt tot diep in de prehistorie. Zo stelt het boek, tot grote woede van de Zuid-Koreaanse krant Chosun Ilbo vandaag, dat vroeg-Koreaanse koninkrijken ,,tribuut'' betaalden aan Japan. Oorspronkelijk was hieraan toegevoegd dat het Japanse hof zich hierdoor ,,sterk bewust werd dat het één van de centra van Azië was''. Alsof Japan in de zesde eeuw al voorbestemd was voor de leidersrol in Azië die het in de 20e eeuw vergeefs opeiste. Wegens gebrek aan historische basis moest deze laatste zin echter op last van het ministerie verdwijnen.

Krap 900 Japanse historici hebben het nieuwe boek veroordeeld als een ,,onwetenschappelijke tekst die niet alleen de geschiedenis verminkt maar ook alle academische prestaties van het naoorlogse geschiedenisonderzoek botweg ontkent''. Zodoende bereidt het boek de weg voor een ,,heropleving van het chauvinistische geschiedenisonderricht van vooroorlogs Japan'', dat er slechts op was gericht ,,trouwe keizerlijke onderdanen'' te produceren. Het is niet meer en niet minder, aldus deze wetenschappers, dan een ,,gevaarlijk ondernemen dat uiteindelijk zal leiden tot internationale isolatie van Japan''.