Het plan om het wild op de Veluwe af te schieten in de strijd tegen mond- en klauwzeer, geeft aan hoe diep de intensieve veehouderij en ons agrarisch geweten gezonken zijn, vindt Michiel Hegener.

In een doorzichtige poging de rollen van dader en slachtoffer in het MKZ-drama om te keren, heeft de landbouwsector het opruimen van al het wild op en rond de Veluwe bepleit. De intensieve veehouderij, de MKZ- uitbraak in het bijzonder, bedreigt de wilde dieren van de Veluwe - niet andersom. Toch heeft het ministerie van LNV in jagerskringen gevraagd of het mogelijk was al het wild te doden. Het antwoord was gelukkig nee, dat was onuitvoerbaar en de jagers wilden ook niet. De voorzitter van de Gelderse Land- en Tuinbouworganisatie liet eerder al weten dat, als het virus verder oprukte, alle reeën, edelherten en wilde zwijnen op de Veluwe moesten worden gedood om de mesterijen van zijn leden tegen MKZ te beschermen.

Omdat ook niet-evenhoevigen het virus uitstekend van A naar B kunnen brengen, zouden ook alle vossen, dassen, konijnen, hazen en marters op en rond de Veluwe moeten worden opgespoord en vernietigd, en in principe ook alle vogels. Slepen met de dode dieren door het terrein is uitgesloten, ervan uitgaande dat ze het MKZ-virus dragen. De grote huisdieren die dezer dagen bij tienduizenden worden gedood, gaan direct daarna in vrachtauto's die na het transport worden ontsmet, maar zeker 95 procent van de Veluwe is per auto onbereikbaar. Een veilige afvoer van het gedode, mogelijk met MKZ besmette wild, is alleen mogelijk met een grote vloot gesteriliseerde helikopters.

Dit illustreert hoe diep we gezonken zijn met intensieve veehouderij, hoe afgestompt ons agrarisch geweten is. Het vaccinatiebeleid dat Nederland van 1953 tot 1991 MKZ-vrij hield, werd losgelaten om de exportpositie op de vleesmarkt te verbeteren. Dat lukte: duizenden boeren verruilden hun auto voor een grotere of gingen in een bungalow wonen, honderden miljoenen dieren werd groot leed aangedaan, natuurgebieden verzuurden door mest, in het Nederlandse landschap verrezen tienduizenden lelijke voersilo's en vetmestschuren, in de weilanden zag je steeds minder dieren en steeds meer uitzichtbelemmerend snijmais. Toen brak MKZ uit, en werd een plan voorbereid om de wilde dieren van de Veluwe te doden om MKZ weer in te dammen. Well done! Het is niet uitgesloten dat deze epidemie met de nu gebruikte middelen tot staan wordt gebracht. Als het lukt zal de overheid stellig victorie kraaien en de juistheid van het gevolgde beleid onderstrepen. De offers waren groot, maar de mesterijen zijn gered - laat de vleesexport weer losbarsten! Tot de volgende MKZ-epidemie, die stellig komt. Tot de daaropvolgende. Tot de daaropvolgende. Totdat Nederland bij zinnen komt. Tot we boerderijdieren niet langer buitensluiten bij onze diervriendelijkheid, zoals we die etaleren bij de omgang met honden en poezen, in de tientallen opvangcentra voor nooddruftige zeehonden, uilen en alles wat daar tussen zit, en met 's werelds dichtste netwerk van dierenambulances. Intussen worden Ierse kalveren bij hun moeders weggerukt, op transport gesteld naar Oene en omgeving, bewegingsarm en zonder buitenlucht vastgezet tot ze vet zijn, en dan afgevoerd naar Italiaanse abattoirs.

De oplossing van het MKZ-drama, toekomstige MKZ-drama's, en veel andere veterinaire drama's, zoals varkenspest, ligt niet alleen bij enten. Hervatting van het vaccinatiebeleid zou ook moeten dienen als startpunt voor het beëindigen van de intensieve veehouderij, en als begin van een massale omslag naar biologisch boeren. Nu wordt de opkomst daarvan overgelaten aan marktmechanismen. Dat de supermarkt nu biologisch brood en biologische melk verkoopt is geweldig, maar een echte doorbraak valt langs die weg niet te verwachten. Biologisch en diervriendelijk boeren - met weiden voor koeien, modder voor varkens en erven voor kippen - kan alleen echt doorbreken door het stapsgewijs verplicht te stellen, uiteindelijk ook voor de agrarische import. En dat kan alleen als EU- lid Nederland agrarisch gidsland wordt in plaats van gedwee volgland, zoals nu. Verplicht biologisch boeren klinkt hard, maar het beleid van nu is aanzienlijk harder.

Michiel Hegener is freelance journalist.