De Israëlische afsluitingen en andere controlemaatregelen in de bezette Palestijnse gebieden voeden de wrok tegen Israël. De Palestijnen zien ze als pesterijen.

Door onze correspondent JORIS LUYENDIJK

RAMALLAH, 30 MAART. Al zes maanden hangt de toekomst van de 22-jarige Ahmed Zomlot af van het toeval en van zijn eigen waakzaamheid, en het sloopt hem. "Iedere dag kan het afgelopen zijn", zegt hij in het kantoor van de Stem van de Liefde en de Vrede, een radiostation in de Palestijnse stad Ramallah op de Westelijke Jordaanoever waarvoor Ahmed part-time werkt. "Voor ik op pad ga, bel ik vrienden, spreek ik taxichauffeurs, en luister naar de radio. Als die allemaal zeggen dat er geen Israëlische controleposten zijn, waag ik het erop. Maar één keer pech, en ik ben mijn studie, mijn vriendin en mijn leven hier kwijt."

Ahmed, afkomstig uit de Gazastrook, is derdejaars student economie aan de Bir Zeit-universiteit in Ramallah. Wie van de Gazastrook naar de Westelijke Jordaanoever wil, moet door Israël heen. Een jaar wachtte Ahmed op toestemming van Israël om de reis te maken, maar die kwam niet. "Op een dag reed een vriend een vrachtwagen vol kleding van Gaza naar de Westelijke Jordaanoever", zegt Ahmed. "Ik ben in een van die dozen gaan zitten, en zo is het gelukt mij naar Ramallah te smokkelen." Tot het uitbreken van de tweede Palestijnse opstand in september vorig jaar, liep Ahmeds leven redelijk gesmeerd. Hij wist dat hij opgesloten zat op de Westelijke Jordaanoever en het deed hem pijn zijn familie en vrienden in Gaza niet te kunnen zien, maar het was het waard. De universiteit van Bir Zeit is onvergelijkbaar veel beter dan die in Gaza. Bovendien kon Ahmed vrij rondreizen binnen de Westelijke Jordaanoever. Maar toen strandden in augustus in Camp David de onderhandelingen tussen Arafat en de toenmalige Israëlische premier Barak, en escaleerde het geweld tussen Israël en de Palestijnen. Israël stelde daarop een steeds dieper ingrijpend regime van afsluitingen, controleposten en blokkades in op de Westelijke Jordaanoever en Gaza onder de noemer van 'veiligheidsmaatregelen', om eventuele Palestijnse terroristen tegen te houden. Ook de weg tussen Ramallah en de Bir Zeit-universiteit net buiten de stad heeft nu soms een controlepost. Als Ahmed daar ooit in handen valt van een Israëlische soldaat, wacht hem uitwijzing naar de Gazastrook. Hij zal dan zijn studie moeten afbreken. Ahmed is niet de enige, op Bir Zeit studeren nog zo'n 450 (illegalen) uit Gaza. Sommigen zijn al zeven jaar niet meer thuis geweest. De afsluitingen en controleposten in de Palestijnse gebieden ontwrichten het leven van de gewone bevolking vrijwel volledig, en grijpen onvergelijkbaar veel dieper in dan de sporadische bombardementen zoals Israël die woensdag weer uitvoerde. Uit een rapport van de Europese Unie blijkt dat de Westelijke Jordaanoever is opgedeeld in zeventig verschillende stukken. Sommige dorpjes zijn met bemande controleposten geheel afgesneden, bij andere zijn toevoerwegen met beton en grindwallen onbegaanbaar gemaakt en moeten de Palestijnen uitstappen, er overheen klimmen en een nieuwe taxi nemen. Terwijl normaal een reis van Hebron naar Ramallah drie kwartier duurt, kost deze nu soms ruim drie uur, inclusief vier keer overstappen. Ook de Gazastrook wordt regelmatig in drieën gehakt, en is al een half jaar van de wereld afgesloten. Driekwart van de een miljoen Gazanen heeft deze strook van net 350 km (een kwart van Flevoland, maar dertienmaal zo dicht bevolkt) nog nooit in hun leven verlaten.

De afsluitingen voeden de wrok tegen Israël. Ambulances kunnen niet meer op tijd de dorpen bereiken, waardoor al talrijke Palestijnen zijn omgekomen. De handel, bouw en transport liggen vrijwel stil, de economie is met 30 procent gekrompen. Scholen moeten sluiten omdat leraren of leerlingen uit belendende dorpjes niet op tijd, of helemaal niet kunnen komen. Op een school in het noorden van de Westelijke Jordaanoever komen leerlingen tegenwoordig weer op ezeltjes, gezien alle grindwallen nu het meest efficiënte transport. Achthonderd van de 5.000 Bir Zeit-studenten hebben hun studie moeten staken omdat zij de campus niet kunnen bereiken.

De Palestijnen zijn er absoluut niet van overtuigd dat afsluitingen een veiligheidsdoel dienen, zoals Israël stelt. De Palestijnen zien in de blokkades een collectieve straf voor Arafats afwijzing van de Israëlische vredesvoorstellen. De historicus Albert Aghazarian reist iedere dag van de Armeense wijk in bezet Oost-Jeruzalem naar zijn werk op Bir Zeit. "'s Ochtens duurt het vaak drieëneenhalf uur, en 's middags rijd ik soms terug in een half uur", vertelt hij. "Welk veiligheidsdoel kan gediend zijn met het afsluiten van verkeer in de ochtend, en niet in de middag?" Het verkeer op de weg tussen Oost- Jeruzalem en Ramallah wordt bovendien niet zozeer tegengehouden, als wel omgeleid: bij de controlepost Al-Ram dirigeren Israëlische soldaten het verkeer een woonwijk in. Daar staat het gemiddeld anderhalf uur vast voor het weer de grote weg opkomt, 100 meter achter de Israëlische posten en in het volle zicht van de soldaten daar. Niemand die een auto van binnen inspecteert. "Denkt Israël werkelijk dat iemand die een zelfmoordoperatie wil gaan uitvoeren, zich laat afschrikken door een grindwal of een verkeersomleiding?" vraagt Aghazarian.