"IK ZAK DOOR M'N HOEVEN", zegt de infanterist na een lange dag van marsen door weer en wind. De generaal zegt het hem na: de landmacht zakt binnen vijf jaar door haar hoeven. Bevelhebber Schouten, kort voor zijn pensioen, heeft zijn vertrek aangegrepen om opening van zaken te geven. Het leger komt structureel drieduizend man tekort, afgezien van wat regulier geworven moet worden met het oog op de natuurlijke doorstroming. Officieren lopen weg omdat zij geen deel willen hebben aan een strijdmacht naar Latijns- Amerikaans model - veel generaals en weinig soldaten.

De veertig miljoen die Defensie jaarlijks uitgeeft aan tv-spotjes waarin jonge mannen en vrouwen de avontuurlijk ingestelde leeftijdgenoot proberen te verleiden mee te doen, helpen niet. Wie in Nederland wil afzien, zoekt eerder emplooi in wielerploeg of op voetbalveld dan zich in Harer Majesteits wapenrok te hijsen. Schouten roept nu het kader op om in de discotheek zelf vrienden en vriendinnen te overtuigen van al het moois dat de landmacht te bieden heeft.

De wervingsproblemen zijn ontstaan na het afschaffen van de opkomstplicht. Al direct kwamen er klachten over de kwaliteit van de nieuwe beroepssoldaten. Nu is er de achterblijvende kwantiteit als knelpunt bijgekomen. Nederland koestert nog steeds de ambitie vier vredesmissies tegelijkertijd uit te voeren waarvan twee voor rekening van de landmacht. Het leger is actief in Bosnië, mariniers zijn gestationeerd aan de grens van Eritrea en Ethiopië.

HET GAT MET dienstplichtigen opvullen is niet aan de orde. Zij zijn niet zonder meer inzetbaar voor vredesmissies. Als de door Schouten aanbevolen aanpak evenmin zoden aan de dijk zet, rest slechts bijstelling van de ambities. Soms lijkt het alsof de politiek daarop al inspeelt. Mondjesmaat wordt aan vredesmissies meegedaan. Brandhaarden als Sierra Leone, Congo en Kosovo worden als het even kan gemeden. Met duidelijke tegenzin aanvaardde de Tweede Kamer de missie in de Hoorn van Afrika.

Al vele jaren lang oefenen Nederlandse mariniers op verre kusten met hun Britse korpsgenoten. Na de Koude Oorlog riep de landmacht de luchtmobiele brigade in het leven als teken dat er militair een nieuw tijdperk was aangebroken. Britse mariniers patrouilleren nu met Scandinavische eenheden langs de grens van Macedonië. Vier Apache- helikopters van de luchtmobiele brigade staan werkeloos aan de grond in Djibouti. De problemen met de werving zouden ook aanleiding kunnen zijn om nut en noodzaak van de strijdkrachten onder de gegeven omstandigheden nog eens diepgravend aan de orde te stellen.