Voor het eerst zijn actievoerders erin geslaagd de best beveiligde trein van Duitsland tot stilstand te dwingen. De castor-trein met radioactief afval uit Duitse kerncentrales bleef vannacht steken in de bossen bij Lüneburg.

Door onze redacteur MICHEL KERRES

LÜNEBURG, 28 MAART. Urenlang stonden ze tegenover elkaar. In het donker. Vijfduizend demonstranten, samengepakt op een aarden wal. Honderden agenten, helmen op, vizier gesloten, in een kilometers lang kordon rondom het overslagdepot van de Duitse spoorwegen in de Noord- Duitse provincieplaats Dannenberg.

Achter het kordon waren nog net de contouren zichtbaar van de spoordijk waarover de trein met radioactief afval van Duitse kerncentrales, afkomstig uit de opwerkingsfabriek in het Franse La Hague, gisteravond moest arriveren. De sterke lichtbundels van permanent rondcirkelende helikopters verlichtten bij vlagen de kale bomen langs het spoor. Maar de trein kwam niet. Vijf leden van de actiegroep Robin Wood hadden zich 20 kilometer voor het eindpunt van de trein, in de bossen tussen Lüneburg en Dannenberg, met beton vastgegoten aan de rails. Tot vanochtend slaagde de politie er niet in de actievoerders van de rails te verwijderen. De trein werd daarop teruggereden, naar het station van Dahlenburg. In afwachting van een vrije doortocht en om de agenten op de trein af te lossen.

Met de duisternis kwam in Dannenberg wel de agressie. "Afnokken! Afnokken!", scandeerden de demonstranten op de wal. De agenten deden niets. Totdat lichtkogels vanaf de wal op het kordon werden gevuurd, een politieauto in brand vloog en de agenten het waterkanon inzetten. Daarmee belandde de strijd rond het vierde zogenoemde castor-transport, vernoemd naar de speciale containers waarin het radioactieve afval wordt vervoerd, in een kritieke fase. Ook eerdere transporten, in 1995, '96 en '97, hadden tot omvangrijke demonstraties en vechtpartijen geleid. Maar nog nooit waren de demonstranten er in geslaagd de best beveiligde trein van Duitsland daadwerkelijk tot staan te brengen.

De avond was in Dannenberg vredig, haast idyllisch begonnen. Vijfduizend demonstranten verzamelden zich in de ondergaande zon Am Markt. Een gemleerd gezelschap: vaders met scholieren, moeders met de kleine in de buggy, nette dames van middelbare leeftijd, een opa met foto's van zijn kleinkinderen, twee meisjes in rolstoelen, boeren uit de omgeving. Hier en daar een vlag van Autonomen uit Berlijn en van de SAV, de alternatieve socialistische beweging. Omringd door vakwerkhuizen en oude gevels in roze en zachtgeel luisterden ze ontspannen naar de sprekers op het balkon van Hotel Ratskeller. Naar de tirades tegen de rood-groene coalitie in Berlijn die de bevolking negeert. Tegen de regering van de deelstaat Nedersaksen die met demonstratieverboden de grondrechten aantast. Tegen de castor zelf die niet veilig zou zijn, tegen de opslag van levensgevaarlijk materiaal in hun onmiddellijke omgeving. Tegen kernenergie in het algemeen.

Al sinds begin deze week spelen agenten en demonstranten rond de laatste 50 kilometer van het traject dat het afval moet afleggen naar een speciaal depot in Gorleben een kat-en-muisspel. Een politiemacht van 15.000 agenten probeert het spoor dat zich door een zachtglooiend landschap van akkers en bossen slingert met permanente patrouilles te beveiligen. Maar keer op keer zijn de actievoerders hun tegenstanders te snel af.

Op maandagmiddag bezetten 200 mensen gedurende enkele uren het spoor in de buurt van Lüneburg. Op dinsdagochtend bestormden activisten van Greenpeace een spoorbrug over een riviertje vanaf het water. Dinsdagmiddag, terwijl de trein snel uit het zuiden naderde, wisten 1.000 demonstranten in kleine groepjes steeds weer de rails te bereiken rond het dorpje Wendisch Evern. 's Avonds lukte het Greenpeace- activisten om zich met kettingen aan de rails vast te klinken. En even na tien uur kropen vijf leden van Robin Wood uit het bos de spoordijk op met vloeibaar beton. De trein was ze tot op 800 meter genaderd. De politie verdedigde zich vanochtend door er op te wijzen dat het ondoenlijk is om een spoor over een lengte van vijftig kilometer hermetisch te beveiligen. Zeker als het donker is. Hoe moeilijk het is blijkt goed uit een zeer gedetailleerde meterslange kaart die hangt in een tent van de actievoerders in Dahlenburg. Vijftig gekleurde punten geven aan waar het spoor eenvoudig te bereiken en dus makkelijk te bewaken is. Waar geen punten staan kan ook de politie alleen maar te voet komen.

Toch zijn de transporten onontkoombaar, stelt de Groene minister van Milieu Jürgen Trittin dezer dagen keer op keer. Duitsland is volkenrechtelijk verplicht om zijn in Frankrijk bewerkte afval weer terug te nemen en bovendien geeft het geen pas om de buren op te zadelen met je eigen rommel. Voor Trittin en de zijnen is kernafval een heikel politiek dossier. De voormalige actiepartij wordt verraad aan de eigen zaak verweten nu ze in de regering zit en niet genoeg haast maakt met het stilleggen van kerncentrales. Vorig jaar nam Duitsland het principebesluit kernenergie op een termijn van 35 jaar af te schaffen. Dat duurt de actievoerders in Dannenberg te lang.