NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

HENK VAN GELDER
Na het onevenwichtige begin met Het negende uur (EO) en het verbeeldingsvolle, maar ook ietwat gekunstelde Liefje (VPRO) biedt de derde telefilm van dit jaar psychologisch drama naar traditionelere snit. Saint Amour, de IKON-bijdrage aan de negendelige reeks, is blijkens de openingstitel mede geïnspireerd op het "fictieve dagboek" van André Truyman.

Wat er fictief aan is, weet ik niet, maar Truyman is een ex- priester die uittrad en later als programmamaker bij de KRO en de IKON werkte. En hier gaat het om een ex-priester die schrijver is geworden, en door onverwacht bezoek wordt teruggeworpen naar de tijd van de roomse gewetensnood.

Eric Oosthoek, scenarist en regisseur, vertelt dat verhaal heel aandachtig en bedaard. Hij begint in het heden, als de hoofdpersoon en zijn vrouw bezoek krijgen, en gaat dan over op steeds langere flashbacks - gebleekte beelden van een kalverliefde, de wijze waarop de jonge kloosterling eind jaren zestig in botsing raakt met het botte kerkgezag, en tenslotte de lijfelijke liefde uit 1973 die de verdere gebeurtenissen op gang brengen. Het zou flauw zijn hier de aard daarvan te verraden; de man wordt erdoor overvallen, en de kijker zou hetzelfde moeten overkomen.

De kern van Saint Amour betreft de menigte priesters die in de jaren zestig na lang dralen uit het ambt traden, omdat het celibaat te zeer ging knellen. Voor een buitenstaander als ik, en voor wie van na die tijd is, is bijna niet in te denken hoe traag die ommekeer tot stand kwam. Aan de acteurs ligt dat niet. Op het gezicht van Antonie Kamerling, die een doorleefde rol speelt als de jonge priester, is goed te zien welke woelingen er bij hem worden losgemaakt. En op dat van Kees Coolen, als dezelfde man op latere leeftijd, eveneens. Nee, het ligt aan ons ongeloof over de tijd van toen: dat het verliefde jongemannen destijds zo veel moeite kostte te kiezen tussen kerk en buitenwereld. Nu kijkt niemand meer op van de argumenten die over tafel gaan. "De kerk is er alleen maar voor de kerk zelf!" roept de vrouw wier relatie met een priester op hoog bevel dreigt te worden beëindigd. Nu is dat allang geen schokkend nieuw inzicht meer, toen wel.

Dat het dus ook in Saint Amour zo lang duurt voordat de hoofdpersoon zichzelf heeft bevrijd, weerspiegelt de werkelijkheid. Het beslissende moment krijgt in de versie van Oosthoek zelfs bijna epische afmetingen: dappere held hakt knoop door.

Kamerling en Coolen spelen die geschiedenis mooi, met veelbetekenende blikken. Net als Jasperina de Jong trouwens, als de vrouw van de ex- priester. Haar rol is misschien iets begripvoller dan ik voor mogelijk zou houden, maar ook dat zal ongetwijfeld kloppen met de waarheid die het fictieve dagboek bevatte.

Saint Amour, Ikon, Ned.1, 21.03-22.40u.