Steeds minder mensen wonen in steeds grotere huizen. Welke conclusie moet een architect hieruit trekken?

Door onze redacteur Bernard Hulsman

ROTTERDAM, 27 MAART. De Rotterdamse architect Kees Christiaanse ziet in de groei van het aantal alleenstaanden en de daarmee afnemende woningbezetting geen reden om andere woningen te gaan ontwerpen. Christiaanse, wiens bureau verschillende Vinex-wijken ontwerpt zoals Schuytgraaf bij Arnhem, en de wijk Langerak, een deel van Leidsche Rijn bij Utrecht, is het niet eens met collega's die vinden dat Nederland afmoet van het eensgezinshuis met tuintje. Als dat huis maar de flexibiliteit biedt om de woning anders in te richten (slaapkamers wisselen voor werkkamers bijvoorbeeld), komt dat aan de behoeften van veel alleenstaanden tegemoet, vindt Christiaanse.

Een veel groter probleem vindt de architect de geringe flexibiliteit van de bij alleenstaanden weinig geliefde Vinex-wijken. "We moeten proberen Vinex-wijken anders dan gebruikelijk in te richten", aldus de architect. Uit cijfers van VROM blijkt namelijk dat nieuwbouwwoningen weliswaar groter worden gebouwd, maar dat de kavels waarop die huizen staan de laatste jaren juist kleiner worden, en daarmee ook de geliefde tuintjes of slootjes. In 1994 was een kavel van een nieuwbouwhuis nog gemiddeld 223,6 vierkante meter, vier jaar later was dit gedaald tot 213.

"Het grote probleem van veel Vinex-wijken is niet zozeer de ruimte als wel dat alles er vastligt", zegt Christiaanse. "Havengebieden en industrieterreinen zijn flexibel en zijn later anders te gebruiken, maar een woonwijk blijft altijd een woonwijk, zeker als er koopwoningen worden gebouwd, zoals nu in de Vinex-wijken. Wij proberen in onze Vinex-ontwerpen flexibiliteit in te bouwen. Zo hebben we voor de bebouwing van de hoofdweg door Langerak regels opgesteld, die niet alleen woningen maar ook dierenartspraktijken en dergelijke bedrijfsruimten toelaten. In Almere-Noord bouwen we nu een wijkje waarbij de helft van de tuin is geruild voor een steiger en collectief water. Bewoners hebben betaald voor een volledige tuin, maar de helft van de opbrengst hiervan wordt gebruikt voor de aanleg van het water en de steiger."

Nederland is minder vol dan we denken, blijkt uit VROM-cijfers, en Christiaanse beaamt dat. "Maar er wordt wel heel slecht met de bestaande waardevolle ruimte omgesprongen", voegt hij eraan toe. "In Duitsland, waar ik doceer, zijn berekeningen gemaakt waaruit blijkt dat geplande bebouwing twee keer past in nu al bestaande, in onbruik geraakte haven- en industriegebieden. Ik ben er zeker van dat je zo'n berekening ook voor Nederland zou kunnen maken. Zo heeft een Duitse student van mij eens laten zien dat je alle Vinex-woningen van het Arnhemse Schuytgraaf kwijt kunt in de Zuidelijke Tuinsteden zonder dat iemand daar hinder van heeft."