Het Nederlands elftal, dat morgen tegen Portugal speelt, werd dit seizoen achtervolgd door blessures. Fysiotherapeut Rob Ouderland pleit voor meer evenwicht in het wedstrijdprogramma.

Door onze redacteur ERIK OUDSHOORN

PORTO, 27 MAART. Vijf jaar geleden luidde de toenmalige KNVB-arts Frits Kessel de noodklok. De topclubs en het Nederlands elftal werden geteisterd door een blessuregolf als gevolg van te zware belasting door een overbeladen programma. Hij achtte het noodzakelijk dat de profvoetballer langere rustperioden kreeg. Tot in de medische commissie van de Europese voetbalunie pleitte Kessel voor kleinere groepen in de kwalificatietoernooien van het interlandvoetbal en op nationaal niveau stelde hij verplichte inkrimping voor van de hoogste afdelingen tot maximaal zestien clubs. In al die jaren is met de adviezen van de nu gepensioneerde Kessel weinig gedaan. De wedstrijdkalenders zijn onder druk van de financiële belangen, de commercie en tv juist nog meer uitgebreid.

Bondscoach Van Gaal werd vanaf zijn eerste interland achtervolgd door blessures. Tegen Portugal kan hij voor het eerst over een relatief fitte selectie beschikken, hoewel een aantal spelers nog steeds ontbreekt. Oranje's fysiotherapeut Rob Ouderland komt tot dezelfde conclusie als Kessel: een goede arbeids-rust-verhouding is van groot belang bij het voorkomen van blessures. "Je kunt niet dagelijks een topwedstrijd spelen omdat het lichaam meer dan twee dagen nodig heeft om daarvan te herstellen. Als er geen goed evenwicht is in het wedstrijdschema kan dat blessures in de hand werken."

De fysiotherapeut noemt het voorbeeld van Barcelona dat in februari op donderdag voor de UEFA Cup in Athene speelde en op zaterdag de Spaanse topper tegen La Coruña moest spelen. "Zo kort op elkaar is het lichaam nog niet goed hersteld." Topteams laten steeds vaker spelers roteren en bezitten bijna dubbele selecties om de werkdruk aan te kunnen. Dat is volgens Ouderland in de praktijk nog geen oplossing gebleken. "Trainers willen hun grootste talenten op specifieke posities zo vaak mogelijk inzetten. Kluivert speelt bijna altijd."

Ook Ouderland pleit voor verlichting van het programma. "In de Champions League en de nationale bekercompetities zouden bijvoorbeeld het k.o.- systeem vaker moeten worden toegepast. Een topvoetballer krijgt structureel steeds meer werk. Gekoppeld aan het niveau waarop hij moet acteren vergt dat fysiek en mentaal heel veel. Buiten de nationale en internationale wedstrijden voor de club moet hij per jaar ook zes, zeven kwalificatiewedstrijden met het vertegenwoordigende elftal spelen. Van de speler wordt telkens verwacht dat hij maximaal in conditie én in vorm is."

Voetbal is in fysiek opzicht complexer dan menigeen denkt, legt hij uit. "Het spel vereist specifieke vaardigheden zoals coördinatie, lenigheid, snelheid, kracht en explosiviteit gekoppeld aan voetbalspecifieke conditie en talent."

Na een eindtoernooi met het nationale team komt een topvoetballer direct in de knoop met de tijd. "Er wordt dan al een deel van zijn voorbereiding op het seizoen afgesnoept. Die blijft voor hem in plaats van zes weken meestal beperkt tot drie of vier weken. Een international heeft na zo'n groot evenement zeker een week nodig om mentaal en fysiek te herstellen. Daarna heeft hij ook nog minstens twee weken behoefte aan vakantie. Maar een volledige voorbereiding is weer noodzakelijk om een goede conditie op te bouwen. Met pas in de laatste fase de eerste wedstrijden. De internationals krijgen wel wat meer vrij, maar hun opbouw is vaak niet optimaal. In Italië spelen ze bijvoorbeeld al snel bekerwedstrijden. Vandaar dat in het verleden na elk eindtoernooi relatief grote blessures zijn ontstaan."

De snelheid van het spel neemt toe. Ook dat werkt blessures in de hand zoals gehavende kniegewrichten en vooral enkels. Ook in de heupregio, zoals buik en lies, raken voetballers vaak geblesseerd. "De rek is er wel een beetje uit in de evolutie van het voetbal. Sneller dan snel kan niet meer. De topvoetballer moet zijn kwaliteiten al maximaal aanspreken. In vergelijking met vroeger wordt een groter beroep gedaan op onder meer de handelingssnelheid. Die kan ook bepalend zijn voor het voorkomen van blessures. Je zag Zenden tegen Andorra regelmatig op het juiste moment opspringen om een tackle te ontwijken. Dat is een van zijn vaardigheden. Maar dezelfde Zenden wordt net als andere aanvallers geconfronteerd met verdedigers die zijn meegeëvolueerd. Het gaat vaak om ex-aanvallers die steeds moeilijker zijn te passeren."

Ondanks grote investeringen in accommodaties zijn de velden niet beter geworden. Ook dat werkt blessures in de hand. "De Arena is natuurlijk een open boek. Daar liggen blessures altijd op de loer. Hoewel het Nederlands elftal er tegen Turkije goed doorheen is gekomen. Onlangs zag ik ook in het San Siro spelers die toch echt wel techniek hebben, moeite hadden met het controleren van de bal omdat de grasmat zo slecht was. Overdekte stadions bouwen was een loffelijk streven, maar het gaat ten koste van het product en het werkt blessures in de hand."

De clubbestuurders hebben een alternatief: kunstgras voor de schaduwrijke velden. Ouderland is voorzichtig. "De vering van een grasmat kun je nog wel imiteren. De stroefheid, ofwel de wrijving en weerstandsfactor wordt moeilijker. Kunstgras vraagt per definitie weer een andere belasting van de voetballer. Bovendien mogen we de sliding niet vergeten."