NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

HENK VAN GELDER
Het ging over Amerika, maar het begon met authentieke filmbeelden uit het oude Rusland van honderd jaar geleden. Daar ligt de oorsprong van de popsong, aldus de samenstellers van de achtdelige BBC-serie Walk on by waarvan vanavond deel twee wordt uitgezonden.

Dat is natuurlijk niet waar, want populaire liedjes zijn er altijd geweest - en ook Amerika had tegen die tijd al een behoorlijk repertoire aan nummers die door iedereen werden meegezongen. Maar hier gaat het over de hits die in één keer wereldberoemd werden, via de nieuwe media van de twintigste eeuw: radio, film, grammofoonplaten en (later) de televisie. En dan begint het verhaal bij de Oost-Europese joden die rond de vorige eeuwwisseling naar de Verenigde Staten kwamen.

Walk on by wees vorige zaterdag, in de eerste aflevering, duidelijk aan wie de grootsten waren: Irving Berlin allereerst, die eigenlijk Izzy Baline heette en in 1911 het ritme van de nieuwe tijd als geen ander verklankte in Alexander's ragtime band, en George Gershwin, die de jazz tot een Amerikaanse symfonie maakte in Rhapsody in blue - en wat een schitterende kitsch in het fragmentje uit de verfilmde concertversie! Hoe dat nou precies zat met de vermenging van de sefardisch-joodse treurzangen, de Oost-Europese folkloredans en de jazz van de Amerikaanse negers, is geen onderwerp voor zo'n documentaire die het vooral ook van de archiefbeelden en de muziek moet hebben. Maar wel werd een curieus aspect uit die eerste decennia mooi geïllustreerd: hoe een blanke, joodse man als Als Jolson, de zoon van een voorzanger, een ster werd door met zwarte schmink te doen alsof hij een neger was.

Er zijn al heel wat documentaires geweest over mannen als Berlin en Gershwin, en ook over de geschiedenis van de populaire muziek. En toch wisten de makers van Walk on by weer zelden vertoonde filmpjes op te sporen. De ragtime-koning Scott Joplin aan de piano, Irving Berlin zingend, George Gershwin op een filmset, Richard Rogers en Lorenz Hart in een gekunsteld dialoogje voor de camera. Bovendien kunnen de kenners die ze hebben geïnterviewd, aanstekelijk vertellen over hun lievelingsonderwerp. Eén van de Engelse kranten gaf de serie een pakkende ondertitel: from Berlin to Britney. Het verhaal blijft dus niet in het verleden steken; het omvat ook de liedjes van het huidige idool Britney Spears. Vanavond gaat het over de jaren dertig en veertig, de gouden tijd van de Amerikaanse song, met de concurrenten Bing Crosby en Frank Sinatra, Strange fruit van Billie Holiday en jazz-coryfeeën als Ella Fitzgerald en Louis Armstrong, die heel andere muziek maakten van dezelfde songs. Onder de ooggetuigen: de platenbaas van Billie Holiday, de vocalisten Tony Bennett en Anita O'Day, orkestleider Artie Shaw en Hoagy Carmichael jr, de zoon van de man die Stardust schreef - het prachtige, weemoedige nummer waarnaar deze tweede aflevering is genoemd.

Walk on by, zaterdag, BBC2, 21.05-21.55u.