Een kritisch programma over Berlusconi heeft geleid tot een politieke mediastilte bij de Rai. Houwen zo, vindt Berlusconi.

Door onze correspondent MARC LEIJENDEKKER

ROME, 22 MAART. Geen politieke satire op tv tijdens de verkiezingscampagne, geen discussieprogramma's, kortom geen politici buiten de journaals: dat is het openingsbod van de rechtse oppositieleider en mediamagnaat Silvio Berlusconi in de beladen discussie in Italië over politiek op tv.

Het lukt de staatsomroep Rai toch niet om onpartijdig te blijven, zo redeneert Berlusconi, die zelf de drie grote commerciële tv-zenders controleert. De Rai wordt volgens hem gemanipuleerd door de centrum- linkse regering. Hij beschuldigt zijn politieke tegenstanders van "sluwe trucs", en beweert dat het kabinet "militanten, activisten als programmamakers" tegen hem inzet.

Zo'n politieke black-out is een verrassend voorstel van iemand die als politicus juist door de tv groot is geworden. Voor zijn partij Forza Italia, opgericht in 1994, is televisie nog steeds het belangrijkste kanaal naar de aanhang.

Maar Berlusconi is zo zeker van winst bij de parlementsverkiezingen van 13 mei, dat in zijn calculaties iedere vorm van politiek op tv tegen hem werkt. Evenwichtige berichtgeving en uitgebalanceerde discussieprogramma's zouden in zijn nadeel zijn, omdat ze zijn belangrijkste tegenstander, Francesco Rutelli, zichtbaarder zouden maken. "Een bewijs van zijn arrogantie", noemt Rutelli dat. "Hij geeft daarmee toe dat hij voor mij op de vlucht is."

Het voorstel om politici van de staatszender te weren, is een reactie op een satirisch programma vorige week bij de Rai. Daarin trad de auteur op van een boek vol kritische vragen over Berlusconi. Zoals: waar komt zijn beginkapitaal precies vandaan? Waarom heeft hij maandenlang een maffioso onderdak geboden in zijn luxueuze villa?

Berlusconi en zijn aanhangers reageerden fel. Zij dwongen de twee vertegenwoordigers van de rechtse oppositie in de raad van bestuur van de Rai hun aftreden aan te bieden, en beschuldigden de Rai van stalinistische methodes. Geschrokken besloot de Rai maandag om alle programma's met politici op te schorten. De parlementaire commissie van toezicht op de Rai moet nu proberen regels op te stellen.

Forza Italia opende de discussie met het voorstel om de tijdelijke black-out vol te houden tot na de verkiezingen - overigens zonder soortgelijke regels voor te stellen voor Mediaset, de commerciële zenders van Berlusconi, die ieder belangrijk optreden van de padrone breed uitmeten. Volgens Rutelli wil Berlusconi "van de Rai een kazerne maken waar je niets slechts over hem mag zeggen. [Hij wil] alleen maar shows en juffrouwen in tanga op tv."

Deze discussie maakt duidelijk dat Italië geen traditie heeft van politieke neutraliteit in de media. De commerciële tv-zenders zijn eigendom van de oppositieleider, en de rijkste, de grootste, de hoogste in de hiërarchie of degene die het hardste schreeuwt, krijgt heel vaak gelijk. Uit onafhankelijk onderzoek blijkt dat Berlusconi tussen 1 januari en 9 maart 260 minuten op de Rai is geweest, en dat er nog eens 443 minuten over hem is gesproken zonder dat hij erbij was. Rutelli blijft daar bij achter, met respectievelijk 237 en 305 minuten.

Volgens Berlusconi geven die cijfers een vertekend beeld, omdat negatief nieuws ook is meegerekend. Maar hij zweeg over de cijfers van Mediaset in die periode: 690 minuten voor de baas, Berlusconi. Rutelli zat niet eens bij de eerste tien.