F I L M V O O R A F :
Patriot Games
EDO DIJKSTERHUIS
Grote glazen zwarte Guinness,
een Enya-soundtrack en folkloristische terroristen met rare
accenten: dat is Ierland in de ogen van regisseur Phillip Noyce. In zijn
Patriot Games is het slepende Noord-Ierse conflict dan ook
slechts decoratie voor actie van onmiskenbaar Amerikaanse snit. De Tom
Clancy-verfilming is een genrefilm en heeft alle ingrediënten die
daarbij horen.
Allereerst is er een onkreukbare held die op de kritieke momenten eerst
doet en dan pas denkt. Om de handelingen vooruit te helpen is er een
onuitputtelijk arsenaal aan wapentuig en technische hulpmiddelen
voorhanden: van de altijd betrouwbare stok met scherpe punt tot
hypermoderne en onbegrijpelijke satellietsystemen. Hun inzet vormt de
opmaat voor de explosiemarathon aan het slot, die als een combinatie van
vurig visueel orgasme en explosieve catharsis het toneel schoon veegt
voor een laatste oneliner. De rijkelijk aanwezige violen laten ons
nerveus weten wanneer het spannend wordt, donkere synthesizerklanken
accentueren twijfel. De montage is zo vloeiend dat hij niet eens opvalt.
En natuurlijk ontbreekt ook het allerbelangrijkste ingrediënt uit
het actiefilmgenre niet: wraak. In eerste instantie geldt het de wraak
van terrorist Sean Miller, wiens jonge broertje is dood geschoten door
held Jack Ryan. De laatste een oud-marinier en voormalig CIA-man die
zijn brood verdient met het geven van dodelijk saaie lezingen wordt
echter ook gegrepen door het wraakvirus als Miller zijn weerloze familie
tot doelwit van aanslagen maakt. Een kat-en-muis-spel volgt waarbij niet
altijd duidelijk is wie de jager is en wie de prooi.
In die verdubbeling van het wraakmotief onderscheidt Patriot
Games zich van de gemiddelde actiefilm. Toch heeft regisseur Phillip
Noyce juist hier heel wat dramatische mogelijkheden laten liggen. Want
terwijl Ryans bloederige handelingen van begin tot eind worden
gerechtvaardigd door zijn aura van beschermend familieman, is Miller een
regelrechte psychopaat. Nooit is er twijfel over wie het morele gelijk
aan zijn kant heeft en dus zal zegevieren. En als Ryan ook nog wordt
gespeeld door droogstoppel Harrison Ford, die mompelt als een verlegen
brugklasser en zich voortbeweegt alsof al zijn ledenmaten gespalkt zijn,
is de kans op acteervuurwerk wel verkeken.
Dit alles neemt niet weg dat Patriot Games een vakkundig in elkaar
gedraaide en onderhoudende actiefilm is, die prima te consumeren valt
met een biertje en een nootje.
Patriot Games (Phillip Noyce, VS, 1992), SBS6, 20.30-22.40u.