T V V O O R A F :
Boemerang
DANIELLE PINEDO
Je ziet ze steeds vaker:
documentaires die de jeugd, relaties, trauma's of carrière van de
maker als uitgangspunt nemen. Hij of zij is alom tegenwoordig, zowel in
woord als beeld. De maker regisseert, hanteert de camera, geeft
commentaar, interviewt en laat zich, als het kan, door Hanneke
Groenteman ontleden in De Plantage.
Omroepen zijn dol op egodocumenten, omdat ze vaak een gevoelige snaar
weten te raken bij de kijker. In combinatie met een maatschappelijk
relevant thema lijkt zo'n documentaire op papier al van succes
verzekerd. Maar dan de uitwerking: daar schort het nogal eens aan. 5
x mijn kamer, van Tamara Miranda, is zo'n documentaire die
het, ondanks een flinke dosis goede bedoelingen en inzet, niet heeft.
Aan het scenario kan het niet hebben gelegen: 30-jarige
documentairemaakster keert terug naar De Verhulst, het Amsterdamse
meisjestehuis waar zij in haar puberteit enkele jaren woonde. Of
beter: haar kamer. Samen met drie vrouwen die ooit dezelfde kamer
bewoonden, gaat zij terug in de tijd. Hoe kwamen zij er terecht, hoe
voelden zij zich en hoe is het hen sindsdien vergaan? Verder
portretteert zij Kimberly, de huidige bewoonster van 'haar' kamer.
Miranda liep op haar veertiende weg van huis na de zoveelste ruzie met
haar moeder. Met een vuilniszak vol kleren, schoolboeken,
bokshandschoenen en een dagboek belandde ze uiteindelijk in De Verhulst.
Het woord 'tehuis' riep destijds veel negatieve associaties op: van
'moeilijk opvoedbaar zeker?' tot 'heb je wel een eigen kamer?' Ja,
antwoordde Miranda steevast. "Ik woon in een mooi huis in Amsterdam-
Zuid. Ik heb mijn eigen kamer, een kokkin, een klusjesman en negen
mensen die voor me zorgen. Nou jij weer." Een vertekend beeld
natuurlijk, want ook in een monumentaal pand kan de eenzaamheid
toeslaan. Rachel (25, zwanger van haar derde kind) voelde zich "net een
vuilniszak" toen ze tien jaar geleden in het tehuis belandde. "Mijn
moeder wilde me bij het grof vuil neerzetten, ik betekende niets voor
haar." Wanneer het Rachel teveel werd draaide zij loeihard LP's van
Andre Hazes. Ook Miranda zelf stelt, na lezing van oude
dagboekfragmenten vast dat het "soms gezellig, soms kut, soms klote"
was.
Afzonderlijk zijn de verhalen van de ex-bewoonsters best interessant, en
soms zelfs aangrijpend. Zo moet de 19-jarige Sharon huilen omdat haar
tweejarige dochter ongegeneerd 'ik hou van jou' tegen haar zegt. Als
dochter heeft Sharon die drang nooit gevoeld, want "mijn moeder heeft
mij de deur gewezen". Toch doet 5 x mijn kamer als geheel
chaotisch aan - alsof Miranda zelfs tijdens de montage geen keuzes
durfde maken. Mogelijk werkte haar grote betrokkenheid als een
boemerang, want voor een boeiend egodocument zijn tijd en afstand
onontbeerlijk.
5 x mijn kamer, VPRO, Ned. 3, 21.00-22.00u.