Nederland betaalt zeven ton voor vier pagina's uit het dagboek van Anne Frank. De bezitter kon geen sponsors vinden, dus betaalde de staat het volledige bedrag.

Door onze redacteur ARJEN SCHREUDER

AMSTERDAM, 13 MAART. "Ik heb een bod van tien miljoen dollar gehad van een onbekende handelaar", zegt Cor Suijk, voormalig mededirecteur van de Anne Frank Stichting. "Als ik daarop zou zijn ingegaan, zou ik de rest van mijn leven naar het plafond hebben gekeken van spijt. Net als mensen die in de oorlog geen andere mensen hebben geholpen."

De staat, veilinghuis Christie's en Suijk sloten vorig jaar een contract over de overdracht van vier ontbrekende pagina's uit het dagboek van Anne Frank, die in het bezit van Suijk waren, naar het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD). Ze spraken af dat minister Hermans (Cultuur) in elk geval 120.000 dollar zou betalen als bijdrage aan het werk van Suijk in de Verenigde Staten, waar hij met zijn Holocaust Education Foundation cursussen geeft. Het bedrag is 10 procent van de 1,2 miljoen dollar waarop Christie's de dagboekbladen had getaxeerd. Het contract bevatte een geheime clausule: als Suijk er niet in zou slagen binnen een jaar een sponsor te vinden voor zijn werk, zou Hermans er nog eens 180.000 dollar bovenop doen.

Zo geschiedde. Suijk heeft geen sponsor gevonden en binnenkort staat er in totaal 300.000 dollar op de rekening van zijn Holocaust Education Foundation. , ,Als ik alsnog een sponsor vind, zal ik het bedrag terugstorten", belooft hij. In december vorig jaar liet Suijk de vier bladzijden (drie schriftvelletjes waarvan er één dubbelzijdig is beschreven en één met op de achterzijde enkele regels) bij het NIOD afleveren. Gisteren kregen burgemeester Cohen van Amsterdam en minister Hermans het eerste exemplaar van de vijfde druk van de wetenschappelijke uitgave van de dagboeken, waarin de passages zijn opgenomen. Suijk zegt lange tijd in onderhandeling te zijn geweest met "een instituut" dat zijn werk had willen sponsoren als "invloeden van buitenaf" dat niet hadden verhinderd. Het zou gaan om een forum van financiële instellingen, dat terugdeinsde op een moment dat sponsoring zou kunnen worden uitgelegd als goedmakertje na kritiek dat de Nederlandse banken niet snel genoeg over de brug kwamen met geld voor joodse claims. Suijk: "Het was moeilijk om een goede sponsor te vinden. Een commerciële instelling wilde ik niet. Bovendien mocht ik geen sponsors werven die al aan de Anne Frank Stichting waren verbonden."

Minister Hermans liet gisteren weten dat hij op advies van de landsadvocaat had besloten met Suijk in onderhandeling te gaan, vooral om te voorkomen dat er juridische procedures moesten worden gevoerd. Hermans: "Ik moet er niet aan denken dat wij hadden moeten procederen over het eigendomsrecht van het dagboek van Anne Frank. Dat zou weinig prudent zijn geweest. Bovendien hadden we het risico gelopen dat we de zaak zouden verliezen."

Suijk stelt dat er geen twijfel kan bestaan over wie de rechtmatige eigenaar was: hijzelf. Negentien jaar geleden kreeg hij de ontbrekende passages van Otto Frank, de vader van Anne, om te voorkomen dat Otto zou moeten liegen als hem werd gevraagd of hij niets meer in bezit had dan de bekende dagboekpagina's. Frank wilde niet dat de fragmenten bekend werden "zolang hij en zijn vrouw op de inhoud konden worden aangesproken", zegt Suijk. In een van de fragmenten schrijft Anne dat haar vader nooit veel van haar moeder Edith Hollnder heeft gehouden, omdat hij zijn eerste liefde, met wie hij van haar ouders niet mocht trouwen, nooit had kunnen vergeten.

Suijk noemt de publicatie van de ontbrekende bladzijden "een grote dag voor mij", temeer omdat daarmee een "schandalige voetnoot" van het NIOD uit de eerste wetenschappelijke uitgave van het dagboek in 1986 ongedaan wordt gemaakt. In deze uitgave was de bewuste pijnlijke passage weggelaten, "op verzoek van de familie", omdat Anne "onwaarheid" zou hebben gesproken. Het NIOD wist toen nog niet dat Anne deze passage ook had gebruikt voor de tweede versie van haar dagboek. David Barnouw van het NIOD bagatelliseerde gisteren overigens het belang van de bewuste passage. "Anne schrijft zelf dat ze wat ze niet weet over het huwelijk van haar ouders er zelf bij verzint, zodat we haar opmerkingen hierover met een korreltje zout kunnen nemen."