'Israël wurgt economie Palestina'

Israël probeert volgens de burgemeester van Gaza al jaren de Palestijnen te laten verpauperen. Waarom doet Europa niets, zo vraagt hij zich af.

Door onze correspondent JORIS LUYENDIJK

GAZA-stad, 1 MAART. Het zijn zware tijden voor burgemeester Aown Shawa van Gaza, de grootste stad in de Palestijnse gebieden. Maar, voorspelt hij, het zal nog veel zwaarder worden. "Al 52 jaar zeggen wij Palestijnen tegen onszelf: de situatie moet nog verslechteren voordat hij kan verbeteren. We hebben tot nu toe steeds gelijk gekregen, althans wat betreft de verslechtering."

Aan de muren van Shawa's kantoor hangen foto's van ontmoetingen met groten der aarde. Shawa was bij de vredesonderhandelingen met Israël in Madrid en bij de economische onderhandelingen in Parijs. De afgelopen jaren reisde hij alle wereldconferenties van de Verenigde Naties af, en knoopte speciale stedenbanden aan met Barcelona, Turijn, het Franse Duinkerken en het Portugese Cascais. Shawa is wat in ontwikkelingssamenwerkingsjargon een 'donor-darling' heet: een integer en competent man bij wie je veilig je hulpgelden kwijt kunt. Vijf maanden nu duurt de afgrendeling van Gaza van de buitenwereld en de gevolgen zijn op Shawa's gemeentenhuis overal voelbaar. Zo nu en dan valt in zijn kantoor de elektriciteit uit. Werklui komen binnen om de verwarming te repareren die steeds stuk gaat door de onregelmatige stroomtoevoer. Lagere ambtenaren hebben hun telefoons moeten inleveren, kantoorartikelen worden nog spaarzaam aangevuld, nieuwe investeringen in bijvoorbeeld computers of software blijven uit. Op salarissen wordt tien procent 'solidariteitsbelasting' geheven, terwijl het Palestijnse bestuur steeds vaker ongedekte cheques uitschrijft.

"We moeten onze dienstverlening steeds verder terugschroeven", vat Shawa de situatie onder de intifada samen. "Israël controleert de toevoer van gas, water, elektra en benzine naar Gaza. De afgelopen week hadden we een tijd lang geen benzine. Dus werkten de waterpompen niet meer, en de rioleringswerken, en konden de vuilniswagens niet rijden."

Hoe lang houdt u dit vol? De VN en de Palestijnse autoriteiten hebben al de alarmklokken geluid: het bestuur zou op instorten staan.

"Gisteren stelde de Israëlische televisie die vraag ook al. We hebben voor hetere vuren gestaan. Op de markt is nog steeds alles verkrijgbaar. Je ziet mensen niet hamsteren, en de criminaliteit is niet gestegen. Dat duidt erop dat er geen paniek is. Wat niet wil zeggen dat de allerarmsten geen honger lijden."

Hebt u nog contact met de Israëliërs?

"Sinds kort weiger ik dat. Het is hun strategie om steeds maar weer ontmoetingen met ons te hebben, fotografen en cameramensen erbij, en zo de indruk te wekken dat er niks aan de hand is. En ondertussen wurgen ze onze economie. Geen van de Israëlische burgemeesters en politici die hier de afgelopen jaren goede sier kwamen maken, heeft ook maar één keer geprotesteerd tegen de Israëlische onderdrukking van de intifada. Terwijl ze weten wat hier gaande is, hoe gewone Palestijnen lijden onder de blokkades."

Wat is er misgegaan in het vredesproces?

"Ik ben zeer pessimistisch, en ik weet dat de Israëliërs dat ook zijn. Ik denk dat we naïef zijn geweest. We hebben onderschat hoezeer de Israëlische mentaliteit wordt bepaald door haat. De manier waarop ze ons behandelen! Ze zijn zoveel sterker dan wij. Op alle mogelijke manieren hebben ze de afgelopen jaren geprobeerd ons te laten verpauperen, niet alleen tijdens deze intifada. Ik heb de officiële documenten gezien waarin Rabin opdracht geeft 'alle industriële activiteit in de Palestijnse gebieden te dwarsbomen'. Ze houden ons vliegveld dicht, beletten ons een haven te bouwen.

Ik ben vooral teleurgesteld in de Europeanen. De steden waarmee we samenwerkingsverbanden hebben, de politici die hier de afgelopen jaren op bezoek waren - niemand heeft het voor ons opgenomen de afgelopen maanden. Wat is het probleem in Europa? Dat de Amerikaanse politici niets voor ons doen, omdat ze anders de Israëlische lobby over zich heen krijgen, begrijp ik. Maar de Europeanen - ze durven het gewoon niet op te nemen tegen Israël."