Moslims laten in het buitenland een schaap offeren. In Nederland mag het dit jaar niet en er zijn toch geen armen om het vlees aan te geven. ‘Dan heb je in elk geval geen schuldgevoel.'

Door onze redacteur YASHA LANGE

AMSTERDAM, 28 FEBR. Het zijn gouden tijden, zegt Mostapha Bouchallich. De directeur van Islamic Relief Nederland staart naar het laatste overzicht van het geld dat is ingezameld voor het offerfeest. Nu al 180.000 gulden, goed voor ruim 1.100 schapen. Een stijging van meer dan tien procent in vergelijking met vorig jaar. ,,En door al die ziektes en dat vervoerverbod voor schapen zal het de komende dagen nog fors oplopen'', verwacht Bouchallich.

Hij had zelf ook al een schaap besteld, zoals zoveel moslims. Maar ja, nu de dieren niet vervoerd, geslacht en geofferd kunnen worden door de angst voor mond- en klauwzeer, moet je toch wat. Bouchallich: ,,Dus storten moslims geld op de rekening van Islamic Relief. Dan heb je in elk geval geen schuldgevoel.''

De internationale organisatie Islamic Relief heeft een business gemaakt van het offerfeest. Via fundraising offices in Westerse landen wordt geld ingezameld. Er kan in 35 landen op bestelling geofferd worden. Een schaap laten slachten in Somalië kost maar 85 gulden. In Pakistan 125 gulden, in Kosovo 185 gulden en in Marokko 250 gulden. De field offices in die landen delen het geslachte dier uit aan de armen, zegt Islamic Relief. ,,Elke moslim die het kan betalen, is verplicht een dier te slachten en een derde deel aan te armen te geven'', staat in de folder. ,,Uw donatie stelt ons in staat dit voor u te doen, zodat wij het offerfeest samen te kunnen vieren.''

Het islamitische offerfeest is volgende week maandag of dinsdag, daar zijn de geleerden het niet helemaal over eens. Het gebruik stamt rechtstreeks uit het oude testament. God vraagt Abraham zijn zoon Ismaël te offeren, als een test voor zijn geloof. Abraham is bereid, maar op het laatste moment weerhoudt God hem daarvan, het is ook goed als hij een schaap slacht. Joden en christenen doen er niet meer aan, maar moslims hebben het in ere gehouden. ,,Omdat wij niet alleen in de laatste profeet Mohammed geloven, maar ook in de andere boodschappers'', zegt Driss Boujoufi, secretaris van de Marokkaanse moskeekoepel Ummon.

Het offerfeest is een van de belangrijkste feesten voor moslims, maar het offeren van een dier is niet voorgeschreven onder de vijf zuilen van de islam. ,,Je brengt een offer voor God en je geeft een deel daarvan aan de armen'', zegt Nasr Joemmon, secretaris van de World Islamic Mission voor Surinaamse en Pakistaanse moslims. ,,Het is een belangrijk gebruik, maar geen religieuze verplichting.''

Daarom zitten moslims in Nederland er ook niet echt mee, dat het offeren dit jaar niet mogelijk is. ,,In Nederland kan je toch niet uitdelen aan de armen, want iedereen heeft genoeg geld'', zegt secretaris Ali A<.cedil>car van de Sultan Ahmet moskee in Zaandam. ,,Er is eigenlijk niemand hier die zich er erg druk over maakt.''

Natuurlijk, sommigen vinden het jammer en nogal kaal. ,,Niet gezellig'', zegt Boujoufi. Een kerst zonder kalkoen, die vergelijking wordt vaak getrokken. Veel anderen vinden het sneu dat ze al weken geleden een schaap hebben besteld en nu nog maar moeten zien of ze hun geld terugkrijgen. Maar het begrip ‘overmacht' is erg belangrijk in de islam. ,,Als je iets niet kan doen, krijg je ontheffing'', zegt Boujoufi.

Zieken hoeven niet te vasten tijdens de ramadan, iemand die niet kan reizen hoeft niet op bedevaart. En als er mond- en klauwzeer dreigt en het ministerie van Landbouw verbiedt het vervoer van dieren, dan hoef je dus niet te slachten. Bovendien: de islam verbiedt ten strengste het slachten van een ongezond dier. Kortom, er is in religieus opzicht niks aan de hand. ,,Sterker nog, als je een schaap wílde slachten en door de omstandigheden kan dat niet, dan krijg je alsnog de zegening'', zegt Joemman.

A<.cedil>car maakt geld over naar Turkije. Dat doen meer Turken. Ze sturen het naar familie of betalen 250 gulden aan de Diyanet, het Turkse ministerie van Godsdienstzaken. Die runt een soortgelijke operatie als Islamic Relief, maar dan alleen voor Turken. Ook de andere belangrijke Turkse moskee-organisatie, de Milli Görüs, zamelt geld in en verdeeld geofferd vlees. Sommige Marokkaanse moskeeën doen dat ook, maar minder georganiseerd, op eigen initiatief en meestal voor één dorp of streek.

Dit soort donaties wordt al langer gestimuleerd, omdat de slachtcapaciteit in Nederland beperkt is en koepelorganisaties vinden dat moslims in arme landen het vlees goed kunnen gebruiken. Door het slachtverbod zal er meer geld binnenkomen, ook al is het een beetje aan de late kant. ,,Het is maar de vraag of het geld op tijd arriveert'', zegt Joemman. ,,Dat is vervelend.'' Hij heeft nog een ander probleem. Organisaties als Islamic Relief zijn ,,ondoorzichtig en oncontroleerbaar'', zegt hij. ,,Ik weet niet waar het geld terechtkomt, maar dat ligt heel gevoelig.''

Surinaamse moslims hebben geen eigen organisaties zoals Turken en Marokkanen die aan offerinzamelingen doen. ,,Misschien moeten wij dat toch maar gaan opzetten'', zegt Joemman.

Er zullen, denken verschillende betrokkenen, vast wel een paar moslims zijn die illegaal hun schaap gaan slachten. Maar de grote meerderheid zal dat niet doen. Als alternatief kan een koe worden geofferd, maar voor één gezin is dat veel te veel vlees. ,,Eigenlijk moet dat met zeven gezinnen'', zegt Boujoufi. ,,Marokkanen doen dat nooit. Surinamers wel, soms.'' Maar de Surinaamse World Islamic Mission had nou juist een paar weken geleden besloten dat er géén koeien geslacht mochten worden. Uit angst voor BSE.