Door een onzer redacteuren
AMSTERDAM, 22 FEBR. De Verlichting heet voortaan 'de tijd van pruiken en revoluties'. De Middeleeuwen worden verdeeld in 'de tijd van monniken en ridders' (500- 1000) en 'de tijd van staten en steden' (1000-1500). Deze nieuwe namen, tien in totaal, moeten bijdragen aan het historisch besef van leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs.

Dat staat in het vandaag verschenen rapport Verleden, heden, toekomst van de commissie historische en maatschappelijke vorming, die op verzoek van de regering nieuwe les- en examenprogramma's voor geschiedenis heeft gemaakt. Het is volgens commissievoorzitter P. de Rooy, hoogleraar in Amsterdam, voor het eerst dat een vak van basisschool tot en met het middelbare-schoolexamen geprogrammeerd is.

De voorstellen van de commissie leiden er niet toe dat er weer jaartallen zullen worden gestampt. Zij heeft ervan afgezien een 'canon', een minimumpakket van historische kennis, op te stellen. Zo'n canon werd drie jaar geleden bepleit door een commissie onder leiding van oud-bestuurder R.J. de Wit, die na een rondgang in de samenleving stelde dat een verschuiving van vaardigheden naar kennis in het geschiedenisonderwijs wenselijk was. Dat veroorzaakte commotie binnen en buiten het onderwijs. Tegenstanders van basisvorming en studiehuis zagen het als signaal dat deze onderwijsvernieuwingen gedoemd waren te mislukken. De commissie-De Rooy kreeg daarop de opdracht nieuwe programma's te maken.

De enige jaartallen in het vandaag verschenen rapport zijn de jaartallen die horen bij de tijdvakken, zoals 'de tijd van de wereldoorlogen' (1900-1950). " Natuurlijk", zegt De Rooy, "gaan we ervan uit dat bij de behandeling van die periode wordt verteld dat de Tweede Wereldoorlog duurde van '40 tot '45." De commissie heeft afgezien van een langere lijst jaartallen omdat "zo'n keuze iets willekeurigs heeft". Bovendien zou dat ertoe hebben geleid dat iedere periode slechts één keer tijdens iemands schoolcarrière wordt behandeld. De commissie wil dat de tien tijdvakken vanaf de basisschool steeds worden herhaald en uitgediept, zodat ze bij de leerlingen blijven hangen. Tien logo's, die ter beschikking worden gesteld aan makers van (school)boeken, tentoonstellingen en documentaires, moeten ervoor zorgen dat de nieuwe benamingen in de samenleving breed gedragen worden.

Naast de lessen over de tien tijdvakken, blijft er op de basisschool en in het voortgezet onderwijs ruimte voor lessen over thema's, zoals 'de familie' (basisschool), 'oorlogvoering' (vmbo) en 'religie en levensbeschouwing' (vwo). Die thema's, waarin verschillende tijdvakken tegelijk aan de orde komen, moeten helpen het hoofddoel van geschiedenisonderwijs te bereiken: 'historisch besef'.

De Vereniging van Docenten in Geschiedenis en Staatsinrichting in Nederland (VGN) zegt het rapport-De Rooy "met een gerust hart" te zullen voorleggen aan haar leden.