Architecten die werken aan de toekomst van Roombeek, willen bewoners best oude herkenningspunten teruggeven, maar ze hopen ook op een nieuwe start voor de wat afgegleden volksbuurt.

Door een onzer redacteuren

ROTTERDAM, 9 FEBR. Stedebouwkundige Pi de Bruijn geeft leiding aan de wederopbouw van de Enschedese wijk Roombeek-West. "Toen ik aan dit project begon, wilden de gemeente en de woningbouwcorporaties eigenlijk met een schone lei beginnen, maar ik ben van mening dat dat heel zonde zou zijn. Mensen vinden het prettig als hun omgeving niet eenvormig is en de geschiedenis van de stad zichtbaar is. In een gebied dat door een ramp verwoest is, is dat extra belangrijk. Mensen zijn gedesoriënteerd. Ze hebben bakens nodig."

De Bruijn heeft in de verwoeste wijk al bakens ontdekt die hij graag wil behouden. "De achttien huizen uit begin twintiger jaren aan de Lasondersingel zijn zeer de moeite waard. Ze zijn behoorlijk zwaar getroffen, maar ik wil toch proberen ze overeind te houden." Ook één van de overwegingen om elementen te behouden is dat herbouw sneller is dan nieuwbouw. "Enschede heeft een signaal nodig. Mensen willen terug en dat moet zo snel mogelijk." Frits van Voorden, hoogleraar architectonisch ontwerpen (restauratie) aan de TU Delft heeft in opdracht van Pi de Bruijn bekeken welke elementen van de wijk Roombeek gezichtsbepalend zijn. "In de eerste helft van de negentiende eeuw werd het karakter van het gebied bepaald door een heleboel waterstroompjes, vaak in hele lange lijnen, die het gebied doorsneden. Dat patroon kan een aanknopingspunt zijn."

Volgens Van Voorden heeft het gebied veel potentie. "Toen ik de beelden op tv zag, werd ik niet meteen enthousiast. Maar nu denk ik daar anders over, de wijk kan veel meer zijn dan het afgegleden gebied dat het was. Het ligt vlak bij het centrum, maar aan de noordzijde is er een open, ruimtelijk landschap. Die twee dingen, de stad en het groen, moet je de wijk intrekken." De bewoners van Roomwijk-West willen graag dat het oude karakter van hun wijk terugkeert. Volgens Van Voorden is meestal het omgekeerde het geval. "Na een ramp is vaak de eerste reactie van bewoners dat ze alles nieuw willen en willen vergeten hoe het vroeger was. In Rotterdam zie je dat dat ook nadelen heeft." Van Voorden meent dat het ook voor de verwerking van belang is om herkenningstekens in een wijk te behouden. "Iedereen kent het beeld van de zwartgeblakerde Laurenskerk in Rotterdam. Die is enige tijd geleden technisch correct gerestaureerd, maar daarmee is wel het symbolische beeld verdwenen."

Riek Bakker, directeur van architectenbureau BVR en hoogleraar stedenbouwkunde aan de TU Eindhoven, werkt aan de inrichting van een gebied in Enschede waar vroeger textielfabrieken waren gevestigd. "Voor de vuurwerkramp was ik bezig met een nieuwe wijk, Groot-Roombeek", vertelt zij. "Bij de explosie is een deel van het gebied weggevaagd. Nu Pi de Bruijn de supervisie heeft over de wederopbouw, houd ik rekening met zijn plannen."

Bakker, die de Vinex-locatie Leidsche Rijn ontwierp, vindt dat bij de wederopbouw van Enschede "absoluut" rekening moet worden gehouden met de wensen van bewoners. "De gebouwen die nog overeind staan en waaraan de buurtbewoners gehecht zijn, moeten worden behouden en weer geschikt worden gemaakt voor gebruik." Ze is echter tegen reconstructie van woningen waar niets van over is. "Er zaten veel slechte huizen tussen, wie wil die nou terug? Je kunt beter een mix maken van oud en nieuw, waarbij je de sfeer van vroeger probeert op te roepen."

Zie ook:

De Bruijn herbouwt Roombeek in Enschede (21 oktober 2000)