B E E L D :
Ongelijk van rokers
Maarten Huygen
Je hebt mensen die het altijd
bij het goede eind hebben gehad. Je hebt er ook die zich wel eens
vergist hebben en daar reken ik mijzelf onder. Vandaar dat het mij
genoegen deed om gisteren de hoogleraar geschiedenis H. Beliën
onder de rangen van de wel-eens-vergissers te begroeten.
Hij bekende in Nova dat hij een "enorme aanhanger" was geweest van het niet-
chronologische geschiedenis-onderwijs, zoals dat nu wordt gegeven. Maar
ja, het werkt niet, ziet ook hij nu in. "We hebben ons geweldig
verkeken op de tijd die beschikbaar was en daarin kun je niet laten
zien hoe de wereld in elkaar zit. "
Ter illustratie had Nova een fragment uit de quiz Veronica
call tv. "Wanneer was de Eerste Wereldoorlog?", vraagt de
presentatrice. Het blijft stil, de jonge kandidate haalt verbaasd de
schouders op alsof ze wordt gevraagd naar het aantal chromosomen in een
giraffe. De presentatrice richt zich tot een ander: "Jij Monique, weet
jij het?" Monique: "Van '39 tot '42."
Presentatrice: "Nee, dat is richting Tweede Wereldoorlog."
Oudere mensen die Nova ondervroeg, wisten alle jaartallen tot de
slag bij Nieuwpoort en de bestorming van de Bastille aan toe. Maar
emeritus hoogleraar Von der Dunk zat er bij en die zou je nooit bij
Call TV zien. Niettemin was het een origineel item. De wat
buikige Beliën stond in flanellen ruitjeshemd bij een
tentoonstelling in een zeventiende-eeuwse kerk, terwijl hij zijn
ongelijk toegaf. Hij lijkt me niet het figuur die zijn les door nieuw
onderwijsbeleid laat verpesten. Op dat moment bedacht ik hoe weinig
mensen er zijn zoals Beliën. De meesten die met hem aanhanger van
het niet-chronologische geschiedenisonderwijs zijn geweest, verdedigen
nu met evenveel vanzelfsprekendheid het leren van jaartallen, alsof ze
er nooit anders over hadden gedacht. Beliën is mijn held. Het
geschiedenis-item volgde op rokers die tabaksfabriek Niemeijer de schuld
geven van hun longkanker. De rokers kunnen niet toegeven dat ze een
vergissing hebben gemaakt. Niemeijer kreeg in de jaren vijftig al de
eerste berichten over de ongezondheid van roken en volgens een juriste
had de fabriek toen al moeten waarschuwen. Maar er waren toen ook veel
rokende dokters die zeiden dat het wel meeviel.
Niemeijer was toen minder zeker dan het ministerie van Volksgezondheid
de afgelopen jaren over de BSE-besmetting van Duits importvlees. Toch
spannen twee zieke rokers een procedure aan tegen Niemeijer. Ik miste
het verband met hun longkanker. Iemand die ophoudt met roken heeft na
tien jaar evenveel kans op longkanker als een niet-roker. De
ongezondheid van roken is al dertig jaar bekend. De procederende rokers
kunnen alleen zichzelf verwijten dat ze niet ophielden, toen de schade
bekend werd. De hele zaak deed potsierlijk aan na een uurtje
Zembla over de schamele pogingen om kantoren en werkplaatsen
rookvrij te maken. Werkgevers vaardigen nieuwe regels uit maar bijna
niemand die zich eraan houdt. Rokers blijven hardnekkig doorgaan, ook
al hebben niet-rokers er last van. De afgelopen vijftien jaar is
ondanks de waarschuwingen het roken in Nederland niet afgenomen, in het
buitenland wel. Schuld van de fabrikant? Zembla volgde een
inspecteur van de Keuringsdienst van Waren die overheidsgebouwen
controleert. Daar mag helemaal niet worden gerookt. Toch ziet de
inspecteur het overal gebeuren.
Ik zag hem in gesprek met een directeur van het Academisch Ziekenhuis
Utrecht. De inspecteur waarschuwde hem voor de derde maal, zou voor de
derde maal een brief schrijven, maar ja geen sancties, hè. De directeur knikte braaf. Rokers vergissen zich
en dat wekt mijn sympathie. Vandaar dat ik mijn schouders ophaal als
iemand tijdens de vergadering een sjekkie draait. Dat is een slappe,
Nederlandse consensusneiging en lijders aan longziekten ondervinden er
schade van. Als niet-rokers tegen die verontwaardigde rokers zouden
procederen, geef ik ze geen ongelijk.