NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Geen krant heeft zoveel invloed als het NOS-Journaal. Op nummer één van de toptien van wekelijkse kijkcijfers staat altijd de korte uitzending van acht uur zondagavond. Met ruim twee miljoen is dat een nationale avonddienst. Het dagelijkse bereik, bij optelling van al die verschillende uitzendingen is nog veel groter dan die twee miljoen.

De manier waarop een onderwerp wordt gepresenteerd op het Journaal is zelf nieuws. Een buitenlandcorrespondent kan er veel over het Nederlandse karakter en de meningsvorming aan aflezen. Gesproken bijbel voor de politiek. Journalisten kunnen zich een slag in de rondte werken op de nadelen van privatisering van elektriciteit of de spoorwegen. Pas als het Journaal zich ermee bemoeit, moet het kabinet zich er zorgen over maken. Het Journaal ratificeert nieuwsontwikkelingen. Ik herinner me het avondje dat Philip Freriks met een zwierige zin de vertragingen en stakingen bij de verzelfstandigde NS verbond aan de stroomuitval in Californië ten gevolge van privatisering. En plotseling begon de PvdA-fractie luider te protesteren tegen de regeringsplannen om alle stroomkabels en gaspijpen die de huizen binnenkomen te verkopen aan particuliere bedrijven. Als het Journaal dit taaie, abstracte onderwerp verder laat rusten, kan het kabinet alsnog rustig zijn gang gaan.

Afgelopen vrijdag werden bezoekers van de drukke tentoonstelling van koningin Beatrix in het Stedelijk Museum geïnterviewd over Máxima. Doorgewinterde koningsgezinden die voor het eerst een tentoonstelling voor moderne kunst bezochten, werd erbij verteld. Toch vonden ze bijna allemaal dat de vader van Máxima hier niet zomaar mag komen. De anonieme opiniepeilingen zijn milder voor vader Zorreguieta maar voor de camera durven zelfs oranjeklanten niet zomaar in een gewone schoonvaderrol voor Zorreguieta toe te stemmen. Opmerkelijk feit, onweerlegbare methode door de Oranje-aanhangers zelf te ondervragen. Als het in de krant had gestaan, zou er overheen gepraat kunnen worden, zo in het avondnieuws kunnen Kok noch de koningin het negeren. De invloed en het massale bereik van het Journaal hebben een prijs, zo bleek uit een gefilmd portret van de IKON vorige week van sterverslaggever Gerri Eickhof. Het avondnieuws kan zich niet te ver van de conventional wisdom begeven op straffe van totaal onbegrip van de kijker. De bezeten Eickhof zag grenzen aan wat hij aan het grote NOS- publiek kan overbrengen. Hij had de oorlog in Bosnië verslagen en hij was tot de overtuiging gekomen dat "alle partijen in principe even fout waren. Maar de Serviërs hadden zwaardere wapens". Die gedachte is lastig in beeld te brengen. Daags na de reeds uitgezonden herdenking van de slachting bij Srebrenica bezocht hij een dodenherdenking van Servische burgers in de omgeving. Die hadden veel mensen verloren aan moslimstrijders. Eickhof dacht dat er weinig kans was dat de Servische herdenking zou worden uitgezonden en daar had hij begrip voor. "Meestal werkt het niet", zei hij. "De grootsheid van de gebeurtenis speelt een rol en de bekendheid van wat herdacht wordt. Dat zijn factoren waar je niet omheen kunt."

Israël is in het Journaal altijd verslagen vanuit het standpunt van de Arbeiderspartij, waar de luie correspondent Eddo Rosenthal een soort woordvoerder voor is. Uit zijn standuppers lezen we de stemming in de partijgelederen af. Palestijnen bestaan nauwelijks voor Rosenthal. Dat is geen toeval. De meeste Nederlanders identificeren zich met een man als Shimon Peres. Nu superhavik Ariel Sharon waarschijnlijk aan de macht komt, slaat de stemming in Nederland om. Het Journaal heeft Joris Luyendijk ingeschakeld om de Palestijnen te belichten. Hij ging naar de kampen Shabra en Shatila waar Palestijnen verhaalden van een massaslachting door christenen en Israëlische soldaten, toen Sharon als minister van Defensie de leiding had. Als Rosenthal niet meer het nieuws-monopolie heeft, moet de Israël-lobby zich zorgen maken.