Digitale dominee met een voorliefde voor publiciteit

Door de winstcijfers van internetbedrijf Newconomy neerwaarts bij te stellen, rekent de raad van commissarissen vandaag hard af met Maurice de Hond. Een vroegtijdig einde dreigt voor het meest ambitieuze project in zijn carrière. Over een internetgelovige die maar moeilijk kan accepteren dat de droom voorbij is. "De waarheid van Maurice is zijn waarheid."

Door Michiel van Nieuwstadt

Een ondernemer met een boodschap heeft het licht van de schijnwerpers nodig. Maurice de Hond (53), de geschorste bestuursvoorzitter van het internetbedrijf Newconomy doet graag een wedstrijdje met zijn zoon Marc (23), oprichter van het internetbedrijf Veiling. com. Wiens naam genereert de meeste treffers in een internetzoekmachine? De Hond senior wint met straatlengte.

In de oude media kan zoonlief al helemaal niet aan zijn vader tippen. Ondanks diens goede raad. "Hij heeft me geleerd hoe belangrijk het is om in de publiciteit te staan", zegt Marc de Hond. "Persoonlijke bekendheid is meestal goed voor je eigen bedrijf."

Zelfpromotie. Het is een sterk punt van De Hond, maar ook zijn achilleshiel. Met vlotte babbel en snelle analyse keerde hij de afgelopen twintig jaar telkens terug op radio, televisie en in de krant. Als ondernemer bij een tiental bedrijven, scheidsrechter, opiniepeiler en auteur.

"Hij heeft de gave om dingen kort en bondig uit te leggen", zegt voormalig PvdA-politicus Jan Nagel (nu Leefbaar Hilversum) die De Hond in 1975 als opiniepeiler introduceerde bij de Vara. Lex Cohen was begin jaren negentig directeur bij de Gouden Gids waaraan ook De Hond was verbonden. De Honds toenmalige directeur: "Als De Hond ergens in gelooft kan hij er fantastisch over vertellen. Dan is hij zeer communicatief. Maar het is geen gezellige jongen. Je gaat niet met hem naar de kroeg om over koetjes en kalfjes te praten."

De Honds publieke profiel was een belangrijke reden om hem te bombarderen tot bestuursvoorzitter van het internetbedrijf Newconomy. Zelf hoefde hij niet zo nodig, zo bevestigen mensen die in het voorjaar van 1999 betrokken waren bij de oprichting van Newconomy. ABN Amro vond echter dat de participatiemaatschappij een kopstuk nodig had. De huisbankier van Newconomy kreeg haar zin.

De Honds hang naar publiciteit maakt hem kwetsbaar. Nog geen maand geleden gaf Newconomy in een persbericht ongevraagd openheid van zaken over haar financiële positie. Met een publiciteitsoffensiefje wilde De Hond een einde maken aan de gestaag dalende koers. Het effect was averechts. " Had hij zijn mond maar gehouden", is achteraf de wijsheid van een grote aandeelhouder. De koers van Newconomy daalde alleen maar sneller en dat gaf paniek in de raad van commissarissen. Na meer dan een week van interne ruzie kwamen de toezichthouders op 23 januari met een harde statement: "Maurice de Hond is per direct geschorst." Precies twee weken later staan De Hond en de commissarissen nog steeds lijnrecht tegenover elkaar. Met het conflict dreigt een vroegtijdig einde voor het meest ambitieuze project in de lange carrière van een sociaal geograaf in het bedrijfsleven. Een cijferfreak die tegenstanders typeren als "goudeerlijk". Maar ook een digitale dominee die zelfs zijn vrienden af en toe vermoeit. Peter Maronier is ondernemer in het netwerk van Newconomy en kent De Hond tien jaar: "Soms moet je hem even van de wolk afpakken en met zijn voeten op de grond zetten." Liesbeth Hop is De Honds vriendin en bestuursvoorzitter van ProActive (een bedrijf van Newconomy): "Mag ik je een knal geven, vraag ik hem wel eens. Dat hoofd staat nooit stil."

Behalve van woorden houdt De Hond ook van cijfers, maar wiskunde studeren vindt hij te saai. Interessant wordt het pas als hij de getallen kan vertalen in een visie of in concrete voorspellingen. Nog steeds houdt hij in een spreadsheet de resultaten bij van Yahoo, Amazon.com en andere Amerikaanse bedrijven. "Loodsvisjes van internet", noemt hij ze. De notoir grillige financiële markt is gevaarlijk jachtterrein voor een profeet. Maar De Hond was nooit bang om zijn nek uit te steken. Soms pakte dat goed uit. Zo onderkende hij al vroeg het belang van internet en nam deel in bedrijven waarvan er een paar zijn ondergebracht in het huidige Newconomy. Tegen de huidige koers van de participatiemaatschappij zijn de investeringen nog steeds zeer lukratief. Ze leverden hem onlangs een vermelding op als nummer 302 in ranglijst van rijkste Nederlanders van het maandblad Quote, goed voor 110 miljoen gulden. Maar toen de eerste tekenen van verval van de internetmarkt zich aandienden, bleef De Hond te lang geloven in zijn eigen voorspellingen.

Wie stellig de toekomst voorspelt kan hard worden afgestraft, zo had hij ook al eerder ervaren. In 1986 bijvoorbeeld toen hij ten onrechte voorspelde dat CDA en VVD hun meerderheid in het parlement zouden kwijtraken. Of eind 1999, toen hij in verband met mogelijke computerstoringen door de millenniumwisseling pleitte voor het hamsteren van kaarsen, water en brandhout. Toen 2000 rimpelloos aanbrak, stond De Hond in zijn hemd. Op dergelijke kritiek reageert hij verongelijkt. Hamsteren kan toch nooit kwaad, zo reageerde hij achteraf.

Maurice de Hond typeert zichzelf en zijn ouders als overlevers. "Overleven", zei hij vorig jaar in een interview met deze krant, "dat is willen, kunnen. En dat zit in je DNA". Zijn ouders overleefden het concentratiekamp: "Mijn moeder zat in het experimenteerblok van Mengele. Een arts die ook gevangene was moest haar onvruchtbaar maken. Toen de operatie voorbij was zei hij tegen haar: ik heb het zo gedaan dat het te herstellen valt. Als je hier uit komt moet je naar een gynaecoloog gaan. Dat heeft ze gedaan en toen heeft ze één kind gekregen, in 1947, en dat ben ik." De Hond had vaak ideeën en wilde ze ook zelf uitvoeren. Zijn vriend Maronier herinnert zich dat hij hem bij de Gouden Gids tien jaar geleden liet zien hoe je via de pc tekstberichten kon uitwisselen met andere computergebruikers : " Je kon iemand net zo goed bellen. Maar Maurice zei: dit is geweldig. Hij zag een databank voor zich waarin je adressen en restaurantgegevens snel zou kunnen opsporen. Hij heeft het enthousiasme van een klein kind."

Cohen van de Gouden Gids is lovend over De Honds automatiseringsprojecten aldaar. Informatie over verkopers kwam dagelijks heet van de naald binnen. De Gouden Gids kwam uit op diskette en later op cd-rom. Toen de Gouden Gids zijn internetplannen realiseerde was De Hond al vertrokken. Hij wilde veel, snel en het liefst alles tegelijk. Geïnspireerd door Being Digital van de Amerikaan Nicholas Negroponte schrijft De Hond in de zomer van 1995 een boek: Dankzij De Snelheid Van Het Licht. Internetondernemer Michiel Frackers herinnert zich een congres in 1995 waar De Hond driftig aantekeningen maakte tijdens een drie uur durende presentatie van Negroponte. "Maurice deelde zijn mening", zegt hij. Frackers, oprichter van Planet Internet, verdeelt de vroege internetaanhangers in twee categorieën: de sceptici en de gelovigen. De Hond is een gelovige. Iemand die meent dat de omarming van internet zal leiden tot verregaande democratisering. "Hij schreef de bijbel", zegt Frackers. "Ik verkocht hem. " Liesbeth Hop nuanceert de profetieën van De Hond: "Hij móet er ook in geloven. Dat is zijn rol."

In gesprekken over De Hond keren de kwalificaties serieus en fanatiek steevast terug. "Maurice is altijd overal klaar voor", zegt Frackers, tegenwoordig algemeen directeur van BitMagic, ook onderdeel van Newconomy. Hij herinnert zich een partij voetbal van de Zwarte Schapen, zo'n tien jaar geleden, tegen AFC: "Maurice trad topfit aan als keeper van AFC. 'Omhoog met die corners' riepen ze bij ons, maar ze werden op kniehoogte ingeschoten." Tot overmaat van ramp moest De Hond een treffer door de benen incasseren. "Dan was hij pissed", vertelt Frackers.Als De Hond het gevoel had dat hem onrecht werd aangedaan liep hij wel eens van het voetbalveld. Zijn zoon Marc herinnert zich een onterechte strafschop in een wedstrijd van zijn broertje, enkele weken geleden. "Dan kan hij behoorlijk uit zijn slof schieten."

"Voor keeper ben ik eigenlijk te klein", vertrouwde De Hond Het Parool toe, maar hij beleefde een verdienstelijke carrière als scheidsrechter. Oudcollega Frans Derks herinnert zich een "rechtlijnige" arbiter. "Hij was zeker geen publieksfluiter. Had een sterk gevoel voor rechtvaardigheid." Derks spreekt ook van 'dogmatiek la De Hond'. "Hij kon moeilijk een fout toegeven." Een hooggeplaatste vriend bij Wegener signaleert een aanverwante karakertrek in het zakenleven: "De waarheid van Maurice is zijn waarheid. Hij houdt lang vast aan zijn eigen conclusies."

Een conflict over zijn beoordeling maakte in 1981 vroegtijdig een einde aan de scheidsrechterscarrière van De Hond. Toen hij tweemaal van dezelfde persoon de beoordeling '4' had gekregen in rapporten voelde hij zich gediscrimineerd. Hij eiste een onafhankelijk onderzoek, maar kreeg nul op rekest. "Hij is te snel opgestapt", zegt Derks. "Iemand met intellectuele bagage wordt in het voetbalwereldje af en toe op zijn nummer gezet. Daar moet je laconiek mee om kunnen gaan, maar dat incasseringsvermogen had hij niet."

Vijf jaar directeurschap bij zijn eigen onderzoeksbureau Cebeon was in de afgelopen decennia De Honds langstdurende dienstverband. Hij vertrok er in 1980 omdat zijn vrouw ernstig ziek was. Ze overleed op zijn 33ste verjaardag. Cebeon bestaat nog steeds. "Wij bouwen voort op het fundament dat De Hond heeft gelegd", zegt Peter Huigsloot, algemeen directeur van het bedrijf (20 werknemers).

Marktonderzoeksbureau Inter/View is een smet op zijn blazoen. De Hond was betrokken bij de beursgang (1986). Hij had weliswaar zijn functie als mededirecteur verruild voor een positie als commissaris, maar als kopstuk bleef hij verbonden aan de flop waarop de beursgang uitdraaide.

Weinig succes oogstte hij ook in zijn periode bij uitgeverij Wegener (vanaf 1995). De Hond wilde lokale websites koppelen aan regionale kranten (City Online). Hij beet zich stuk op technologische problemen en het verzet van redacties. De Hond was bij Wegener geen lid van de raad van bestuur en had dus formeel niet de macht om plannen door te drukken.

Bij Newconomy (en voorganger Icom) heeft Maurice de Hond zelf zijn collega's kunnen verzamelen. "Ik wilde niet langer gehinderd worden door mensen die me niet geloven", zei hij in deze krant. Tot de mensen in het Newconomynetwerk behoren vrienden, zijn zoon en vriendin.

Dat de familieliaison kritiek zou opleveren kon De Hond op zijn vingers natellen. Marc de Hond zegt dat hij "nooit echt heeft nagedacht" over een situatie waarin zijn vader gedwongen zou zijn de financiële kraan dicht te draaien van het bedrijf van zijn zoon. Hij wijst erop dat de stem van Newconomy in zijn bedrijf door een overname sterk is verkleind.

"Maurice helpt familie en vrienden", zegt een financier die twee jaar geleden met twee van zijn drie privé-investeringen instemde (Veiling.com en ProActive). "Hij begrijpt niet dat de mensen hem niet vertrouwen." En wie overtuigt Maurice de Hond als hij zelf ergens het belang niet van inziet? Twee weken voor zijn aftreden verkondigde hij dat de internetdip tegen het einde van dit jaar voorbij zou zijn. Frackers: "Een internetondernemer denkt vaak dat hij bijna aan de overkant is. Als je eigenlijk nog niet op de helft bent kun je beter omdraaien."

Curriculum Vitae

Maurice de Hond werd geboren op 8 oktober 1947 in Amsterdam.