Israël vraagt zich af of Ariel Sharon de havik is die hij altijd was of de duif die hij nu, in de strijd om het premierschap, zegt te zijn. De kans dat hij zijn voorsprong op rivaal Barak nog kwijtraakt, is niettemin gering.

Door onze correspondent SALOMON BOUMAN

TEL AVIV, 27 JAN. "Hoe minder Ariel Sharon zijn mond open doet, des te groter de kans dat hij Ehud Barak verslaat", zei een vurige aanhanger deze maand bij het begin van de campagne voor de premiersverkiezingen in Israël. De campagneleiders van de Likud-kandidaat hebben deze raad opgevolgd. Zij besloten deze week dat Sharon niet meer voor middelbare scholieren mag verschijnen. Zij schrapten ook een ontmoeting met de buitenlandse pers. En een tv-debat met premier Barak, de tegenkandidaat van de Arbeidspartij, gaat Sharon als vergif uit de weg.

Voor een gehoor van middelbare scholieren kwam Sharon, die in 1982 minister van Defensie was, deze week in moeilijkheden over de Libanese oorlog. Tegenover een Amerikaans blad sprak hij zichzelf tegen over zijn streven naar vrede met de Palestijnen. Nog meer fouten, zo vrezen de campagnemakers, en Sharon ziet zijn royale voorsprong in de peilingen op premier Ehud Barak als sneeuw voor de zon verdwijnen.

'Sharon, de leider die vrede brengt', is de verkiezingsleuze die de ingehuurde Amerikaanse verkiezingsstrateeg Arthur Finkelstein voor voor hem heeft bedacht. In tv-spotjes verschijnt Sharon op het scherm als een vredelievende opa die tegen de achtergrond van blatende koeien zijn kleinkind op zijn brede schouders naar een veilig en in vrede bloeiend Israël leidt. Hij heeft al weken geen woord gezegd dat dit zo zorgvuldig gekweekte vredesimago zou kunnen besmeuren.

Volgens de peilingen behoudt Sharon een voorsprong van rond 20 procent op Barak. Analisten denken dat Barak zo'n grote achterstand niet meer kan inhalen, zelfs als er tijdens de huidige onderhandelingen in de Egyptische badplaats Taba nog een redelijk lijkend akkoord met de Palestijnen uit de bus komt. Premier Barak, die als militair op het slagveld voor hetere vuren heeft gestaan en dat ook uitstraalt, houdt echter taai vol en gelooft dat het tij nog kan keren. Zijn verkiezingsstrategen waarschuwen voor een oorlog die Sharon over Israël zal brengen wegens zijn besmette verleden en zijn opvattingen over de Palestijnen. Zij appelleren aan de angstgevoelens van de Israëliërs, een tactiek die overigens ook de campagne van Sharon kenmerkt. Tot een paar dagen geleden gleden dergelijke aanvallen af op het pantser van Sharons vredesimago. Tot opluchting van het Barak-kamp lijkt er nu echter een kentering op te treden en wordt 'de echte Sharon' ontmaskerd. Niet door toedoen van de Barak-campagne en niet door het optreden van Sharon zelf, maar door uitlatingen van de leiders van ultrarechtse partijen die staan te trappelen om na de verkiezingen op 6 februari aan te schuiven in een ultranationalistische regering onder premier Sharon. Avigdor Lieberman, de leider van 'Israël Ons Huis', spande deze week de kroon met het ingooien van de glazen van Sharon. Als de Egyptenaren om welke reden ook troepen de Sinai-woestijn in sturen (in strijd met het Israëlisch-Egyptische vredesverdrag), zullen Israëlische raketten de Aswan-dam lek moeten schieten, aldus Lieberman. Mocht Hezbollah weer actief worden in het noorden van Israël, dan moet Beiroet bijna worden platgelegd, voegde hij er aan toe. Lieberman, een immigrant uit de vroegere Sovjet- Unie, ziet ook wel iets in een strategische alliantie met Rusland om een bruggenhoofd te vormen tegen het islamitische gevaar. Ook Yitzhak Levi, de leider van de Nationale Religieuze Partij, deed een duit in het zakje om Sharons vredesimago te bezoedelen. Hij zei dat Sharons vredesboodschap het Israëlische volk misleidt. Sharon zelf zei eerder tegen een Israëlische krant dat hij het afzien van herovering van Palestijnse gebieden als een grote concessie beschouwt. Geconfronteerd met de extreme opvattingen van Lieberman, die op een zware post in zijn regering kan rekenen, merkte Sharon op dat deze en andere rechtse leiders niet uit zijn naam spreken. Hij zal het regeringsprogramma opstellen en zijn rechtse coalitiepartners hebben zich daar naar te schikken, zei hij.

Onder druk van Barak heeft Sharon zijn programma voor vrede met de Palestijnen ontvouwd. Arafat kan van hem 42 procent van de Westelijke Jordaanoever krijgen voor een Palestijnse staat, die er komt uit te zien als een tijgerhuid. Arafat kan 'Jeruzalem' wel vergeten, en over het recht op terugkeer van Palestijnse vluchtelingen en de ontmanteling van joodse nederzettingen valt evenmin te praten. De vraag is of die uitlatingen de 'echte' Sharon weergeven. Twee maanden geleden, toen hij er nog geen notie van had een serieuze kandidaat voor het premierschap te worden, noemde hij Arafat een leugenaar en een moordenaar. Ook stelde hij toen vast dat vrede met de Palestijnen onhaalbaar is en dat concessies aan de Palestijnen geen zin hebben. Nu stuurt hij Arafat ter gelegenheid van het einde van ramadan een telegram. Wie de 'echte'Sharon is, is een vraag die in de verkiezingscampagne nu centraal staat. Sharon is deze week duidelijk in het defensief gedrongen. Hij moest zich verdedigen tegen een 16-jarig scholiere die hem ervan beschuldigde haar vader als oorlogsinvalide uit de Libanese oorlog naar huis te hebben laten komen.

Toch sluiten opiniepeilers uit dat Barak Sharon nog voorbijstreeft, zelfs als Barak en Arafat op het nippertje nog een kaderakkoord over vrede sluiten. De teerling lijkt ondanks Sharons tegenslagen geworpen. Angst en niets anders drijft de Israëliërs in zijn armen. "Sharon is onze laatste hoop", zei deze week een ex-officier die in 1999 nog op Barak stemde. "Met zijn onverantwoordelijke concessies aan de Palestijnen brengt hij Israël in groot gevaar. Om dat te voorkomen stem ik op Sharon, zelfs als dat uitdraait op een nieuwe oorlog."

( a d v e r t e n t i e s )