F I L M V O O R A F :
Once were warriors
EDO DIJKSTERHUIS
Voordat de Britse kolonisten
Nieuw-Zeeland gingen beschouwen als ideale dumpplaats voor crimineel
uitschot, werd het land bewoond door een trots volk. De Maori waren
fiere jagers en krijgers. In het hedendaagse Nieuw-Zeeland zijn ze
echter gedegradeerd tot het niveau van tweederangs burgers, levend in
getto's en geplaagd door alcoholisme en andere 'witte duivels'.
De Nieuw-Zeelandse regisseur Lee Tamahori schetst in Once Were
Warriors in een rauwe, directe stijl de alledaagse ellende van de
Maori. Daarbij concentreert hij zich op de familie Heke, die woont in
stedelijk Auckland waar voortuinen vol glas liggen en de meerderheid van
de bevolking van een uitkering moet rondkomen. Vader Jake 'the Muss'
Heke zuipt iedere avond het huishoudgeld op en mept vervolgens zijn
vrouw in elkaar. Deze Beth sneed juist om bullebak Jake de banden door
met haar eigen, adellijke familie. Zij houdt van haar gevaarlijk labiele
echtgenoot en zit gevangen in een schijnbaar onverbrekelijke cirkel van
naar binnen geslagen geweld.
De kinderen uit het gezin proberen ieder voor zich te ontsnappen aan hun
weinig rooskleurige lot. Oudste zoon Nig laat zich traditionele
gezichtstatoeages aanmeten en sluit zich aan bij een Maori straatbende.
De jeugdige delinquent Boogie verdiept zich, na in een jeugdinrichting
te zijn geplaatst, in de traditionele krijgskunst. Dochter Grace sluit
zich het beste af van de lelijke buitenwereld door te schrijven. Maar
het is juist de gevoelige, breekbare Grace die verminkt raakt tussen de
raderen van de felrealistisch gefilmde ellende. Haar tragiek stuwt de
film naar de heftige climax, die niet anders dan verandering kan
inluiden. De intense beelden in Once Were Warriors hebben de
brute kracht van een mokerslag waaraan de kijker zich niet kan
onttrekken. Het is misschien vanwege het loodzware en confronterende
karakter van de film dat de regisseur koos voor een einde waarin een
glimp van hoop doorbreekt. Deze lichte toets aan het slot doet wat
geforceerd aan, maar lijkt een compromis om bioscoopbezoekers niet
helemaal depressief naar huis te sturen. Het vijf jaar later gefilmde
vervolg What Becomes of the Broken Hearted (1999) borduurt hierop
verder door Jake's boetedoening uitvoerig te documenteren. De film is
even hard en realistisch als Once Were Warriors, maar is
vergeleken met de 'prequel' een platte actiefilm die de emotionele
zeggingskracht van zijn voorganger mist.
Once Were Warriors (Lee Tamahori, 1994, NZ), NET5, 22.15-0.00u.