B E E L D :
Doodgepraat
Maarten Huygen
Goed idee van de B&W-
redactie: haal de asielzoekers zelf erbij om te praten over
criminaliteit in het opvangcentrum. Het resultaat was onverwachter dan
het gebruikelijke emotionele welles-nietes van de eveneens aanwezige
VVD'er Henk Kamp en GroenLinks'er Femke Halsema.
N Rezwani, toegelaten asielzoekster uit Iran, had zich al een poos zitten opwinden over het
gehakketak en barstte uiteindelijk uit: "Met alle respect voor de opvang
die de Nederlandse overheid biedt: het is beter de eerste dag of de
eerste maand te zeggen 'wij willen jullie niet meer hebben' in plaats
van hen jaren en jaren in het asielzoekercentrum te laten blijven zodat
ze depressief worden en zodat ze crimineel worden en allerlei ziekten
krijgen. Waarom duurt het zolang?"
Daarop begon Kamp te vertellen dat tachtig procent geen document bij
zich heeft. "Stuur ze dan terug", smeekte Rezwani. "Dat is voor jullie
makkelijker en ook makkelijker voor de asielzoekers. Op deze manier wil
Nederland ook zijn imago houden van 'ja we zijn Nederlanders en we
hebben 80.000 allochtonen in het asielzoekerscentrum', maar van onze
kant is het een marteling om jaren in het centrum te moeten blijven. Dat
is marteling, dat is mar-te-ling."
Het onderwerp asielzoekers is politiek doodgepraat. Hun aantallen
groeien, de centra zijn overvol en besluiteloosheid alom. Slechts een
zevende krijgt uiteindelijk een status, maar de rest mag meestal ook
blijven. Netwerk had een paar weken geleden een rapportage vanuit
de Balkan. Alle geïnterviewden droomden om naar Nederland te
verhuizen. Daar word je goed opgevangen en anders dan in andere landen
nooit teruggestuurd. De paarse partijen staan lijnrecht tegenover elkaar
en hebben een compromis bedacht waarvan iedereen weet dat het niets
helpt. Volgens peilingen vindt een groeiende meerderheid van
Nederlanders dat er teveel komen en het zou me niet verbazen als
asielzoekers - niet te verwarren met hun zaakwaarnemers - er zelf ook zo
over denken. Het poldermodel werkt zo dat de coalitiepartijen zich dan
over elk nieuw bij-onderwerp gaan opwinden: de criminaliteit van de
asielzoekers. Automatisch gaat de discussie over op de
beeldvorming van asielzoekers. Daar wilde Paul Witteman het over
hebben. Maar als zes procent van de asielzoekers crimineel zou zijn en
problemen veroorzaakt, dan heeft 94 procent, de overgrote meerderheid,
niets op de kerfstok. Dat eenvoudige rekensommetje hadden de fel
discussiërende politici gisteren meer mogen beklemtonen: zelfs als
het vluchtige politierapportje zou kloppen, bewijst het dat de modale
asielzoeker geen crimineel is maar net zo goed als ieder ander last
heeft van criminaliteit in opvangcentra. De Somalische vluchtelinge A.
Hirsi Ali klaagde over gebrek aan duidelijkheid en illustreerde dat met
een recente aanranding op een asielzoekerscentrum die niet werd
vervolgd. De Groningse criminoloog De Haan concludeerde in Netwerk
uit het onwetenschappelijke politierapport dat er sprake was van een
beheersprobleem in de opvangcentra zelf. Daar deed de meeste
criminaliteit zich voor. De Rotterdamse socioloog Godfried Engbersen kon
in Nova sommige resultaten van het rapport bevestigen met eigen
onderzoek. Bij asielzoekers uit Rusland en uit het voormalige Oostblok
was er sprake van "georganiseerde criminaliteit". Een "organisatie van
inbraakcircuits". Jonge mensen werden overgehaald om te stelen. Bijna
tien procent van jongeren uit de voormalige Sovjet-Unie en uit voormalig
Joegoslavië was betrokken bij criminaliteit. Hij vond het Groningse
rapport ongenuanceerd "maar de zorgen zijn terecht". Ook J. Vogel van de
politievakorganisatie ACP signaleerde veel klachten van zijn leden over
criminaliteit in opvangcentra, ook vanuit Oost-Europa. Vingerafdrukken
van asielzoekers mogen niet worden gebruikt voor politie-onderzoek. "We
moeten opnieuw kijken naar toelatingsbeleid in het land", concludeerde
hij. Ach ja, beter toelatingsbeleid, en de caroussel draaide nog een
rondje.