NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

KESTER FRERIKS
Tijdens een feestelijke verjaardagspartij staat een blonde jongen op. Iedereen heeft intussen de man om wie het draait de hemel in geprezen. Hij glanst en glimt van zelfvoldaanheid. Dan steekt de jongen van wal: onze vader had zo zijn rituelen, hij nam een van ons apart, kleedde zich uit, kleedde ons uit. En misbruikte ons seksueel. Het is een aangrijpende scène uit Festen (1998) van Thomas Vinterberg. De emotionele kracht wordt nog versterkt door de ongestileerdheid van het camerawerk, feitelijk voor de hele taal van de film.

Festen is een van de hoogtepunten van de Deense filmkunst, die sinds Lars Von Trier en zijn kompaan Vinterberg de internationale filmwereld van nieuw elan en energie voorzag. Tijdens het Filmfestival van Cannes in 1998 hield Von Trier zijn Dogma 95 ten doop, de Tien Geboden voor de nieuwe filmkunst. De geboden hadden de kracht van de stellingen van Luther, vastgespijkerd aan de kerkdeur van Wittenberg. Von Trier verwierp het gebruik van voice-over, hij haatte artistieke interessantdoenerij. Bovendien dient elke film op locatie gemaakt te worden en niet in de studio. Moord en moordwapens zijn uit den boze. Waar het om gaat is de geloofwaardigheid en oprechtheid van het verhaal. De Britse documentairemaker Richard Kelly is zozeer gegrepen door de idealen van Von Trier c.s. dat hij zijn film Dogma 95, de 10 geboden van Lars Von Trier geheel in de radicale stijl van de Kopenhaagse filmers maakte. Kelly heeft iets van een punker, zoals hij zichzelf in het begin portretteert. Hij neemt, super brutaal, het woord: "I'm an author", zegt hij, niet gespeend van zelfkritiek. Maar het werkt. Hij vertelt dat hij al jaren is gefascineerd door de jongens van Dogma 95. Vanwege de eerlijkheid van het camerawerk, de harde seks, de bittere scènes, het nooit esthetisch opgepoetste resultaat. Kelly en zijn crew vliegen naar Kopenhagen en dwalen in de filmstad rond om de idolen Von Trier en Vinterberg te interviewen. Von Trier lacht vooral veel, loert soms erg boosaardig, hij lijkt het allemaal als een schitterende grap te beschouwen. Maar je ziet aan hem dat hij wel een kunstenaar pur sang is, een denker in beelden. Thomas Vinterberg is serieuzer. Interessant is de bijdrage van de cameraman die technisch exact zegt hoe en waarom hij filmt als hij doet. Dus geen gemonteerde camera op een rails, maar alles uit de hand. Dat geeft aan de films van Von Trier en Vinterberg die beverige, drukke signatuur die een grote mate van oprechtheid tot gevolg heeft. Alsof het amateurvideo's zijn, en zo praten ze er ook over. Weergaloos is de reconstructie van een klassieke Amerikaanse moordscène. 'Chicago 1935' zegt de voice-over. Een man loopt door een decor van baksteen. Daar komt de gangster, pistool uit de binnenzak, piefpafpoef. Nee, leert Von Trier ons. Neem een echte straat. Een man loopt. Spanning. Er is een tweede man. Spanning groeit. De tweede wil uit de binnenzak een pistool nemen. Maar nee, hij tast mis. Geen pistool. Beide personages lachen. Het interessante is dat deze slapstick-achtige scène zowel illustratief is voor het werk van de Dogma 95-filmers als dramatisch. Je zou kunnen zeggen: Hollywood exit. Aan het woord komt ook actrice Paprika Steen, die tijdens de monoloog van de seksueel misbruikte jongeman de camera op haar gericht krijgt. In haar oogopslag, mond, houding lezen we de verbijstering van het gezelschap. De handheld camera legt het prachtig vast in alle eenvoud van het trillende beeld. Trillend: van de emoties die de scène oproept en die in alle rauwheid des te harder aankomen. Richard Kelly's documentaire mag dan geen millimeter distantie bezitten, een beter inzicht in de filmkunst van Von Trier en Vinterberg is nauwelijks denkbaar.

De 10 geboden van Lars van Trier, zondag, Ned.3, 19.30-20.30u.

( a d v e r t e n t i e s )