F I L M V O O R A F :
Fuckin' winternacht
KESTER FRERIKS
Hamlet is het meest
vogelvrije stuk van het klassieke toneelrepertoire, Hamlet is
van iedereen. De titelheld, ofwel de Gloomy Dane, de
'zwartgallige Deense prins', heb ik een acteur opgejut zien spelen in
een drieminutenwals onder pianomuziek van Chopin.
Alle rollen - van zijn moeder Gertrude tot Ophelia, van Claudius tot Polonius - nam hij
voor zijn rekening. De lijst is eindeloos, van getrouw tot brutaal.
Shakespeare-vertolker en vaak adembenemend acteur Kenneth Branagh (hij
speelt een supervileine Jago in de verfilming van Othello)
maakte in 1995 een amusante, briljante pastiche op de vaak dolgedraaide
en vooral ook zelfgenoegzame Hamlet-interpretaties. Zijn door
hemzelf geschreven en geregisseerde komedie heet In the bleak
midwinter, ooit door Tom Lanoye vertaald als 'in deze fuckin'
winternacht'. Branagh kondigt de film aan met de wervende teksten 'The
drama. The passion. The intrigue...' Shakespeare komen we nergens
tegen; Hamlet is een merknaam zonder schepper.
De film begint, hoe kan het anders, met een aan lager wal geraakte en
van zijn vriendin verstoken acteur Joe Harper (Michael Maloney). Hij
wil zijn gestrande carrière nieuw leven inblazen door een
revolutionaire, nooit eerder aanschouwde Hamlet uit te voeren,
niet in de reguliere schouwburgzaal, maar in een kerk op het
platteland, een monsterlijk gebouw. De première moet bovendien
plaatsvinden in het holst van de winter, op kerstavond. De camera filmt
hem in zijn openingsmonoloog close-up, hij draagt (geheel la Hamlet)
lang, donker haar, zwarte suïcidale kleren. Hij steekt van wal: "
Hamlet is mijn grootmoeder, Hamlet is seks, Hamlet is een depressie, ik
ben nu 33 en was al depressief zeven maanden na mijn geboorte."
Hij spant samen met zijn agente, de onvermoeibaar acterende Joan
Collins. Haar vertrouwen in het jongehondenplan is onmetelijk. De
voorstelling zelf doet in het geheel niet ter zake; het accent ligt op
de repetities. Regisseur Branagh heeft iets af te rekenen met
regisseurs en acteurs, vooral die van de vastgeroeste, traditioneel
acterende Royal Shakespeare Company. Bij eerste lezing gaat alles mis
wat mis kan gaan: oudere acteurs, leesbril op de neus, galmen de verzen
eruit, jongere acteurs spreken onverschillig en ongearticuleerd.
In the bleak midwinter is weergaloos van droge humor, geladen met
Branaghs originaliteit. Leidmotief is het liedje The Show Must Go
On. Dat gebeurt. De première is een zenuwslopende slag die
glansrijk wordt gehaald. Met Hamlet kan alles, lijkt het, maar
dat is niet waar. Er kan veel, mits met de stijl en de allure die deze
in zwart-wit getoonde komedie van Branagh bezit.
In the bleak midwinter (Kenneth Brannagh, 1996, VK), Canvas, 20.55-
23. 05u.