In aanwezigheid van koningin Beatrix begon Porto zaterdag als culturele hoofdstad van Europa, een titel die de Portugese stad deelt met Rotterdam. Porto is teleurgesteld over de samenwerking met Rotterdam.

Door onze correspondent STEVEN ADOLF

PORTO, 15 JAN. Binnen de organisatie van Porto Culturele Hoofdstad van Europa 2001 bestaat grote onvrede over de samenwerking met Rotterdam bij de organisatie van gezamenlijke projecten. Rotterdam wordt verweten slechts een fractie van het geld ter beschikking te stellen van het bedrag dat Porto in de manifestaties stopt, aanzienlijk minder Portugese kunst en projecten naar Nederland te halen dan andersom en projectvoorstellen te torpederen. Deze kritiek werd geuit bij de officiële opening afgelopen zaterdag van Porto Culturele Hoofdstad, in aanwezigheid van koningin Beatrix.

Volgens Paulo Cunha e Silva, die in de Portugese organisatie is aangesteld als coördinator tussen de projecten in Porto en Rotterdam, is er sprake van een fundamentele desinteresse van Rotterdam bij het naar Nederland halen van Portugese kunst en manifestaties. Andersom zouden de Nederlandse projecten aanzienlijk beter vertegenwoordigd zijn in Porto. "Wij zijn nieuwsgieriger naar jullie dan andersom", aldus een 'teleurgestelde' Cunha e Silva, die Rotterdam voorts van 'autisme' beschuldigt. Volgens de coördinator is er sprake van een 'onevenwichtigheid' in de beschikbare budgetten. "Ik denk dat wij tien keer meer hebben geïnvesteerd om projecten uit Nederland hier naar toe te halen dan andersom."

De Portugese coördinator toont zich teleurgesteld over het afgelasten van een aantal voorgestelde projecten, zoals een grote gemeenschappelijke tentoonstelling Colonial Memories, over de Hollandse en Portugese kolonisering van Brazilië. Het opzetten van virtuele verbindingen via internet in musea werd door Rotterdam afgelast wegens gebrek aan inhoud. Bij andere projecten, zoals de productie van een aantal korte films, komt Rotterdam slechts met twee films, terwijl Porto er vier produceert. Op het gebied van fotografie heeft Porto volgens Cunha e Silva tachtig procent van zijn budget besteed aan het laten zien van Nederlandse fotografen, terwijl andersom nauwelijks Portugese fotografen in Rotterdam zijn te zien. In Porto zal apart aandacht worden geschonken aan de Rotterdamse School van architecten, terwijl andersom de School van Porto, met architect Alvaro Siza als belangrijkste representant, geen enkele aandacht krijgt. In de tentoonstellingen die in het Witte de With museum worden georganiseerd is de bijdrage van Portugese kunstenaars gering. Wat de sport betreft zou Feyenoord niet in Porto kunnen spelen omdat er geen geld voor de reis beschikbaar is.

Paul Nouwen, voorzitter van de stichting Rotterdam 2001, toonde zich zaterdag "zeer verbaasd". "Ik vind deze kritiek onbegrijpelijk, nu het circus vertrekt. Dit is de eerste maal dat wij zoiets horen", aldus Nouwen.

Volgens bestuursvoorzitter Paul Nouwen is het nooit de bedoeling geweest dat er naar evenredigheid in projecten zou worden geïnvesteerd en is Rotterdam 2001 allerminst in gebreke gebleven. "Er gaan er in Rotterdam twintig projecten over Porto door, wat toch behoorlijk is op de driehonderd in totaal. We hebben daar toch wel een miljoen euro in gestoken." Niets staat volgens Nouwen de voetbalwedstrijd in de weg. "We hebben alles al betaald. We hebben zelfs gevraagd of we op onze twintig faxen nou eindelijk eens antwoord kunnen krijgen." Voorts wees de voorzitter op het feit dat er vanuit Porto nauwelijks steun zou zijn voor een presentatie van 'de cultuur van de Port-wijn' die door Rotterdam eigenhandig op de agenda is gezet.

De officiële opening van Porto Culturele Hoofdstad werd verricht door middel van een concert in het bijzijn van koningin Beatrix en de Portugese president Sampaio. Eerder op de zaterdag opende de koningin een tentoonstelling van landschapskunst, samengesteld uit de collectie van het Museum Boijmans Van Beuningen in het Museum Serralves in Porto.

Evenals eerder in Rotterdam, was er een groeiende polemiek rond de organisatie van Porto 2001. Bij de opening afgelopen zaterdag vond er een protestdemonstratie plaats van de lokale middenstand tegen de chaos die de havenstad midden in het culturele jaar in zijn greep houdt. Werkzaamheden aan het straatprofiel en de metro hebben de binnenstad praktisch ontoegankelijk gemaakt. De regen van de afgelopen weken veranderde het opengebroken Porto in een geweldige modderpoel.

Het vuurwerk op de Luis I brug dat zaterdagavond werd afgestoken zorgde voor de grootste opstopping van de binnenstad in de geschiedenis van de Portugese havenstad. Het protocolaire afscheid van de koningin aan het einde van de avond moest gedeeltelijk worden afgebroken omdat een deel van het koninklijke gevolg niet door de samengepakte mensenmenigte kon komen.

Groot-ondernemer Belimiro de Azevedo, zaterdag in het Museum Serralves, meent dat er sprake is van een gemiste kans. Azevedo, topman van de Portugese multinational Sonae die zijn hoofdvestiging nabij Porto heeft, was een van de belangrijkste promotoren van het culturele jaar als middel om de stad een renovatie-impuls te geven. Dit had eerder plaatsgevonden met Lissabon in het kader van de in 1998 georganiseerde wereldtentoonstelling. Het aftreden van de gezamenlijke organisator maakte een integrale aanpak onmogelijk, aldus Azevedo. Als gevolg hiervan werden de stedelijke projecten uitgevoerd onder gemeentelijk toezicht en de culturele activiteiten onder landelijk organisatie. "Met de vertraging die dat alles meebracht hebben we een jaar verloren met het werk in de stad. Porto 2001 heeft niet gezorgd voor de sprong voorwaarts die we graag gezien hadden", aldus Azevedo.

Op 26 januari zal de Portugese president Sampaio in de De Doelen in Rotterdam aanwezig zijn om de officiële opening van Rotterdam als culturele hoofdstad te verrichten.

( a d v e r t e n t i e s )