Amerikanen maken een transgene aap

Door onze redactie wetenschappen

Het genetisch gemanipuleerde aapje Andi. (Foto Reuters)

ROTTERDAM, 12 JAN Amerikaanse wetenschappers zijn er als eersten in geslaagd een resusaap genetisch te manipuleren. Het aapje, dat een extra gen van een kwal heeft gekregen, is inmiddels drie maanden oud.

Net als de mens behoren resusapen tot de primaten. De onderzoekers zeggen nadrukkelijk dat het niet hun bedoeling is ook mensen genetisch te gaan veranderen.

De wetenschappers van het Oregon Regional Primate Research Center beschrijven hun onderzoek vandaag in Science. Het genetisch gemanipuleerde resusaapje heet ANDi (de omkering van inserted DNA). Het heeft een extra gen gekregen dat zorgt voor de aanmaak van een groen fluorescerend kwalleneiwit. Dat heeft geen functie in het aapje; met het experiment is alleen aangetoond dat genetische manipulatie van primaten mogelijk is. Het onderzoek diende voornamelijk als proof of principle, waarin duidelijk moest worden hoe resusapen het beste genetisch gemanipuleerd kunnen worden. Dezelfde wetenschappers slaagden er een jaar geleden ook al in om een resusaap te klonen. Ze denken dat ze via de genetische manipulatie van resusapen betere proefdiermodellen voor ziektes als kanker en Alzheimer kunnen ontwikkelen. Veel biomedisch onderzoek gebeurt nu met transgene muizen, die biologisch gezien verder van de mens af staan.

De onderzoekers stelden via DNA-analyse bij ANDi vast dat het kwallen- gen in alle weefsels van het dier is terechtgekomen. Het gen is echter niet actief, zodat ANDi niet groen oplicht onder een UV-lamp, zoals oorspronkelijk de bedoeling was. De onderzoekers kunnen niet verklaren waarom dit zo is, maar hopen dat het gen later alsnog actief zal worden. Het genetisch veranderen van resusapen gaat nog niet erg makkelijk. De onderzoekers moesten maar liefst 224 eicellen injecteren met het kwallen-gen om uiteindelijk slechts één transgene aap te verkrijgen. Nadat zij de cellen hadden geïnjecteerd werden deze bevrucht, waarna 40 embryo's in draagmoeders werden geplaatst. Dat leidde tot vijf zwangerschappen, waarvan er drie voldragen werden. Van de drie jonge dieren bleek alleen ANDi het kwallen-gen in zijn DNA te hebben.

Het onderzoek heeft kritische reacties uitgelokt van Amerikaanse dierenbeschermers die het experiment onethisch vinden. Het gebruik van apen voor biomedisch onderzoek is omstreden omdat men ervan uit gaat dat deze dieren een hoger bewustzijnsniveau hebben en dus meer kunnen lijden. Los van de ethische vragen is het de vraag of genetisch gemanipuleerde apen een grote rol zullen gaan spelen in biomedisch onderzoek. Het onderzoek met apen is erg kostbaar en het duurt lang - wel 4 jaar - voordat de dieren volwassen zijn.

( a d v e r t e n t i e s )